Quantcast
Channel: - TIMOR AGORA
Viewing all 16014 articles
Browse latest View live

Lori CNRT-Fretilin Halakon Kandidatu Sira Seluk

$
0
0
DILI – Kandidatu Prezidente Republika Fransisco Guterres Lu-Olo, lori Partidu raksasa rua hanesan Partidu CNRT ho Fretilin hodi manan iha eleisaun no halakon kandidatu sira seluk.

Tuir Observador Politiku (UNTL) Camilio Ximenes Almeida katak Timor Leste halo tan buat foun ida iha Timor hodi hatudu ba mundu, husi partisipasaun povu TL nian. Maske partisipasaun iha eleisaun nee menus, tanba sosializasaun ladun diak husi governu.

Ita koalia konaba Kandidatu Prezidente nain rua hanesan Francisco Guterres (Lu-Olo) ho Antonio da Conceiçao (Kalohan) ba periodo tinan 2017-2022, ita hare ba FRETILIN, hetan aumentu husi votu husi partidu CNRT, agora dau-daun numeru provizoriu Lu-Olo iha 216, 533 no nia pursentu iha 59,66 no Kalohan iha 109, 963 nia pursentu iha 30,30, konserteza Lu-Olo manan iha primeira ronde, se CNRT la fo apoiu Lu-Olo susar atu manan” hateten Camilio ba STL liu husi via telephone, Tersa (21/03/2017).

Iha intrevista Camilo hatoo dadus eleisaun tinan 2012, hare ba FRETILIN iha apoiantes rihun 142, aumentan tan apoiantes CNRT iha rihun 187, entaun partidu boot rua nee mak halai hamutuk, Partidu Demokratiku (PD) Kalohan ho sira seluk labelela bele kontra partidu rua nee.

Nia mos haklean agora hare Rejiaun Autonomo Espesial Oe-Cusse Ambeno (RAEOA), maske projetu ZEEMS Mari halo buat diak iha neeba, maibe lakon fali ho Kalohan, nee hatudu buat ida segredu nee ema la hatene. Joao Anibal

Suara Timor Lorosae

Rezultadu Eleisaun, Jogador Diak Hatene Lakon-Manan

$
0
0
DILI – Rezultadu eleisaun Prezidensial neebe halao, povu fo fiar kandidatura ida neebe mak manan, Timor oan hotu manan tamba sira neebe kandidata Aan mesak Timor Oan.

Tuir Prezidente Republika Taur Matan Ruak katak eleisaun Prezidensial neebe lao buat hotu lao diak, nunee fo rezultadu diak ba nasaun no povu Timor Leste tomak nia diak.

Hau nia Pedidu mak nee jogador diak no professional mak ida neebe hatene manan no hatene lakon, kandidatura neebe manan Timor Manan, Ita hotu manan,” dehan Taur ba Jornalista Segunda (20/03/2017) iha Sentru Votasaun Meti-Aut hafoin Partisipa Elisaun Prezidensial.

Nia hatete Kandidatura neebe mak Povu hili nee mak sai Prezidente Timor Leste nian no espera prezidente foun hadomi povu no nasaun liu-liu katuas no ferik sira iha area rural.

Iha fatin ketak Bispu Deoseze Dili Dom Virgilio do Carmo da Silva husu kandidatura Prezidente nian 8 ho nia apoiantes tomak atu simu rezultadu elisaun neebe povu fo liu husi votasaun. Nia hatete kandidartura neebe deit mak manan iha elisaun tenki kaer metin paz no dame  hodi hamutuk ho kadadidatura sira seluk hamutuk simu desizaun neebe povu fo ba kandidatura sira.

Dom Virgiliuo hatete durante tempu kandidatura nain 8 hotu-hotu hatoo ona programa neebe diak ba povu tan nee hotu-hotu hein desizaun neebe povu fo iha elisaun 20 Marsu.

Nunee mos Eis Prezidente Republika Jose Ramos Horta katak Prezidente neebe eleitu Timor oan hotu tenki iha prezidente nia kotuk, hodi fo apoiu ho vontade no inspirasaun mai husi demokrasia iha Timor. Timotio Gusmao

Suara Timor Lorosae

Prezidente Foun Tenki Rona Povu Hamos Pensaun Vitalisia

$
0
0
DILI – Prezidente foun periode 2017-2022 presiza rona preokupasaun povu, neebe maioria preokupa Pensaun Vitalisia ba Eis titular no eis Membru orgaun soberanu, tamba lei nee fo benefisiu ba deit grupu elite.

Tuir Prezidente Konseilu Nasional Joventude Timor Leste (CNJTL) Maria Dadi Magno katak CNJTL husu Prezidente Republika neebe povu fo fiar sai hanesan aman ba nasaun, tenki reprezenta duni povu Timor Leste.

Ita hein ita nia prezidente foun mai bele konsidera povu nia ejijensia neebe mak halakon pensaun vitalisia,” dehan Maria ba STL Tersa (21/03/2017) iha nia knar Fatin, Farol.

Nia hatete povu hakarak liu mak Prezidente foun hare liu ba asuntu justisa,  no mos lei pensaun vitalisia neebe povu hein maske parlamentu halo ona alterasaun maibe povu hakarak hamos total.

Nia hatete povu hotu hakarak moris iha paz, estabilidade tamba sira hakarak moris diak no iha justisa neebe validu ba ema hotu tamba nee presiza komonga konstitusaun republika.

Iha fatin ketak Direitur Luta hamutuk Mericio Akara hatete politiku sira hotu-hotu iha boa vontade hodi diskuti no prezidente haruka ba tribunal nudar parte ida neebe sidadaun sira presiza apresia.

Nia hatete prosesu ba lei pensaun vitalisia lao tamba nee hein katak ukun nain sira bele hakotu ejijensia publiku nian maske sosiedade sivil hakarak halakon maibe desizaun tomak iha parlamentu tamba nee sira nia knar. Timotio Gusmao

Suara Timor Lorosae

Fatuk Mutin: Prezidente Eleitu Labele Haluha Promesa Polítika

$
0
0
DILI, (ANTIL) – Kandidatu António Maher Lopes ‘Fatuk Mutin’ hato’o nia parabéns ba Prezidente eleitu hodi husu atu labele haluha promesa polítika ne’ebé mak fó sai durante kampaña.

“Parabéns, hanoin katak ho povu nia konfiansa ne’e, promesa polítika ne’ebé mak fó sai hanesan baze fundamentál ba susesu Estadu ne’e”, fatuk Mutin ba ANTIL via telefone, Tersa (21/3).

Nia hatutan, parabéns tanba povu sei fó konfiansa, tantu husi partidu ou husi personajen jerál mak liu ho prezidente eleitu hatudu, povu nia konfiansa sei iha nafatin.

Prezidente eleitu, Fatuk Mutin ho esperansa bele haree nafatin saida mak promete ba povu tanba konfiansa ne’e kuaze maioria. “Sei maioria mak fiar hanesan ne’e iha konfiansa tomak katak manifestu vontade populár ne’e povu fó fiar”.

Biban ne’e, nia mos hato’o obrigadu ba eleitór sira. “Obrigada ba sira nia boa vontade no sira nia opsaun, mesmu oituan de’it, ida ne’e mak ha’u bele fó ba sira no sira intende husi ha’u”, katak tan. “Fó votus ba ha’u labele dehan sira hili tanba asidentál maibé sira hili ho konsiénsia”.

Nune’e nia agredese ba partidu sira, povu maubere, voluntáriu sira no jornalista tomak ne’ebé divulga ona informasaun, ba povu tomak ne’ebé fó apoiu ona ba nia,  sempre boa sorte, nia dehan.

Ba povu tomak Fatuk Mutin apela labele lamenta iha loron ikus, sei hili ho konsiénsia duni labele lamenta, hili ona tenke aseita ho realidade. “Hein katak manifestu vontade populár ne’e, labele lamenta no krítika maibé tenke simu konsekuénsia saida de’it mak mai tanba ida ne’e mak Estadu no governu fó ba sira”, katak.

Ida ne’e tuir nia, atu eduka povu katak ita hili ho konsiénsia, labele hili tanba istória ou tanba saida, maibé tanba nia hatene saida mak nia hili. (Jornalista: Julia Chatarina ~Editora: Rita Almeida)

Foto: Fatuk Mutin. Foto espesiál

Kandidatu Lú-Olo Hato’o Parabéns Ba Povu Tomak

$
0
0
DILI, (ANTIL) – Kandidatu Prezidenti Repúblika ne’ebé provisoriu sai vensedór iha eleisaun prezidensiál, Francisco Guterres ‘Lú-Olo’, hato’o parabéns ba povu tomak tanba bele hili nia ba Prezidenti Repúblika ho porsentu 57 hosi totál votante rihun atus tolu resin.

“Ha’u kontenti tanba povu mós kontenti ho rezultadu ida ne’e. Povu husik hela sira nia votu hodi lori ha’u atu ba duni iha Aitarak-Laran,” nia hato’o espresaun ne’e ba jornalista sira sede Comité Central da FRETILIN (CCF), Komoro, Dili, Tersa ne’e.

Lú-Olo mós kongratula ninia maluk kandidatu sira seluk.  Nia dehan, ninia maluk kandidatu sira seluk iha fuan boot simu rezultadu eleisaun tanba demokrasia sempre hanesan ne’e duni. Nia hatutan, nia liuhusi esperiénsia lakon dala rua ona maibé sempre simu ho fuan boot.

“Kandidatu na’in hitu sempre simu rezultadu ida ne’e ho fuan boot, katak rezultadu demokrasia ninian maka hanesan ne’e duni. Ha’u fiar metin ba ha’u nia-án katak liafuan ne’ebé ha’u hateten sei sai prezidenti ba povu Timor-Leste no kandidatu sira seluk sei nafatin timoroan para ita hotu bele serbisu hamutuk hodi dezenvolve ita nia rain”, eis Prezidenti Parlamentu Nasionál esklarese.

Kona-ba tasa partisipasaun eleisaun ne’ebé menus, Lú-Olo hatán, tasa partisipasaun iha eleisaun menus ne’e husu ba Sekretariadu Tékniku Administrasaun Eleitorál (STAE) no Komisaun Nasionál Eleisaun (CNE) tanba órgaun rua ne’e responsabiliza asuntu ne’e no nia hein katak iha eleisaun parlamentár mai ne’e haree fali métodu foun para lori sidadaun sira ba tuir eleisaun.

Iha fatin hanesan, Sekretáriu Jerál Partidu FRETILIN, Marí Alkatiri husu ba apoiante kandidatu Lú-Olo bele festeza vitória maibé tenki respeita lei no Konstituisaun. Labele halo barullu hodi distúrba órden públiku. (Jornalista: Xisto Freitas - Editora: Rita Almeida)

Foto: Kandidatu Prezidenti Repúblika, Francisco Guterres Lú-Olo

Kandidatu Kalohan Kongratula Lú-Olo Liuhosi Telefone

$
0
0
DILI, (ANTIL) – Kandidatu António da Conceição ‘Kalohan’ ohin fó ona kongratulasaun ba nia rival Francisco Guterres Lú-Olo relasiona ho públikasaun rezultadu provisoriu apuramentu munisipál ne’ebé mak Sekretariadu Tékniku Administasaun Eleitorál (STAE) konklui.

“Ha’u hanesan kandidatu ne’ebé mak okupa segundu lugár, maibé ba ha’u kuandu Dr. Lu-Olo mak manan eleisaun ida ne’e mós, ba ha’u presiza ita kongratula tanba ami rua la’ós kontesta malu maibé ami rua hakarak asume responsabilidade ba Nasaun nian”, Kalohan ba ANTIL liuhosi telefone, Tersa (21/3).

António kongratula tanba haree ba rezultadu provisoria favorese tebes ba kandidatu Lú-Olo hodi sai aman nasaun RDTL iha periudu 2017 to’o 2022.

“Ha’u pessoalmente telefone ona ba Dr. Lu-Olo espresa ha’u nia sentimentu, tanba povu mak julga ona nia, merese atu hetan tanba konfiansa maihosi povu”, realsa.

Entertantu nu’udar kandidatu, Kalohan lamente ho prosesu eleisaun ne’ebé mak regula ho oras, nune’e votante barak mak la konsege ezerse nia direitu.

Lei ne’ebé mak halo la-kondis ho realidade Timor-Leste, hetok prejudika tanba haree ba geografikamente Timor nian, ema tenke lori tempu mak la’o to’o iha fatin urna maibé hafoin iha urna labele ezerse direitu tanba tuir orariu STAE urna taka iha tuku 15.00 lokraik. “Suai kuaze ema 3 mill mak la-vota, ida ne’e kontribui atu halo derota ba ema ruma, tanba ne’e presiza hadi’a iha futuru”, Kalohan sujere.

Ba militante no simpatizante Partidu Demokrátiku (PD), Kalohan apela, rezultadu ne’ebé mak iha, povu nia konfiansa, importante ba PD no nia militante sira presiza moris hakmatek iha ambiente pás hodi ema ida-idak hala’o nia kna’ar, kontribui ba dezenvolvimentu Nasaun.

“Eleisaun bele iha kontekstasaun, maibé ida ne’e la-lori diferénsia ba ita Timoroan, husu atu PD aseita rezultadu ne’ebé mak iha”, Kalohan apela. (Jornalista: Manuel Pinto - Editora: Rita Almeida) 

Foto: António da Conceição 'Kalohan'

FRANCISCO GUTERRES LU’OLO VENCEU AS ELEIÇÕES PRESIDENCIAIS EM TIMOR-LESTE

$
0
0
M.Azancot de Menezes*, Díli

Candidato da coligação CNRT/FRETILIN, Francisco Guterres Lu´Olo, venceu as eleições presidenciais

Os resultados das eleições presidenciais, quando faltam menos de 10% dos votos para apurar, já são conhecidos, e apontam o candidato da coligação CNRT/FRETILIN como vencedor, com 262 mil votos (57,42%) do total.

Em segundo lugar ficou o candidato António da Conceição, Secretário-Geral do Partido Democrático (PD), e ministro da educação, com cerca de 33% dos votos, seguindo-se depois os restantes seis candidatos com valores percentuais muito inferiores.

Os resultados eleitorais permitem retirar algumas ilações, no campo político, económico e social.

A primeira conclusão, bastante óbvia, o candidato do poder, Francisco Guterres (Lu´Olo) teve significativa vantagem em relação aos restantes candidatos em virtude de ter recebido o apoio do Congresso Nacional para a Reconstrução Timorense (CNRT) e da Frente Revolucionária de Timor-Leste Independente (FRETILIN), os partidos políticos que detêm há 15 anos o poder político, administrativo e económico do país.

Efectivamente, o presidente da Região de Oécussi, Mari Alkatiri, é o Secretário-Geral da FRETILIN, o presidente do CNRT, o histórico Kay Rala Xanana Gusmão, é Ministro Coordenador do Planeamento Estratégico, e o Primeiro-Ministro, Rui de Araújo, também dirigente da FRETILIN, para citar apenas estes casos, contribuíram para que o candidato vencedor tivesse mais e melhor acesso aos meios massivos da comunicação social, nomeadamente à Rádio e Televisão de Timor-Leste (RT-TL), e a outros apoios de ordem administrativa e financeira, em clara vantagem comparativamente com os restantes candidatos.

Outra superioridade decorre do facto dos dois únicos órgãos eleitorais também serem controlados pelo governo, quer a Comissão Nacional de Eleições (CNE), apesar de teoricamente ser um órgão independente, o seu presidente, Alcino de Baris, é comissário membro da FRETILIN, e o Secretário-Executivo, Bernardo Cardoso, é comissário membro do CNRT, quer o Secretariado Técnico de Administração Estatal (STAE), totalmente dependente do Ministério da Administração Estatal, igualmente tutelada por um ministro do CNRT.

Também, com a concretização das políticas de desconcentração ocorridas no final de 2016, já a pensar nas eleições, alguns poderes estratégicos e tácticos foram deslocados para os doze Municípios com o surgimento de autoridades municipais da confiança política governamental, fortalecendo a máquina administrativa junto das comunidades locais, naturalmente, em defesa das políticas traçadas pelo governo, todo um contexto que facilitou extraordinariamente a campanha eleitoral do candidato vencedor.

Obviamente, todos estes aspectos aqui referidos que destacam a evidência segundo a qual o candidato vencedor beneficiou de toda a máquina controlada pelo CNRT e pela FRETILIN, ao nível do Parlamento, do Governo, dos Municípios e dos Sucos (conjunto de Aldeias), não afastam mérito ao candidato, nem o diminuem, aliás, aproveito para felicitar o novo presidente da República, e desejar-lhe os melhores sucessos, mas, convenhamos, estava em significativa vantagem.

Um outro aspecto que se pode adivinhar desta vitória algo reduzida, apenas 57% do total dos votos, é que em termos de intervenção presidencial geradora de mudanças pouco deverá haver do futuro presidente da República no sentido de contrariar políticas erradas do domínio económico e social traçadas pelos partidos que o colocaram no poder, políticas em vigor que muito têm prejudicado as classes sociais mais desfavorecidas, nomeadamente os agricultores, ou seja, não é verosímil assistirmos a vetos presidenciais a contrariar decisões do governo CNRT/FRETILIN, nem de deliberações parlamentares adoptadas pelos actuais partidos políticos que detêm a maioria.

Finalmente, a pensarmos nas eleições legislativas agendadas para Julho deste ano, face a este escasso resultado obtido pela coligação CNRT/FRETILIN, iremos assistir nos próximos cinco meses a movimentações conducentes a várias outras alianças partidárias e a iniciativas dos restantes candidatos presidenciais, “derrotados”, no sentido de negociarem os seus votos conquistados nestas eleições que poderão fazer a diferença e determinar os partidos políticos vencedores das próximas eleições legislativas.


*Secretário-Geral do Partido Socialista de Timor (PST) e Professor Universitário

*M.Azancotde Menezes, Díli – também colabora no Timor Agora

Lu-Olo eleito Presidente de Timor-Leste com 57,08% dos votos válidos - dados finais provisórios

$
0
0

Francisco Guterres Lu-Olo foi eleito na segunda-feira como Presidente da República em Timor-Leste, obtendo 57,08% dos votos válidos, à frente do segundo classificado, António da Conceição, com 32,47%, segundo dados finais provisórios.

Quando estão escrutinados 100% dos 696 centros de votação, Lu-Olo somou 294.938 votos, contra os 167.760 de António da Conceição, num sufrágio em que participaram 528.813 eleitores, ou 71,16% do total recenseado, segundo o Secretariado Técnico de Administração Eleitoral (STAE).

Em terceiro, a grande distância dos dois primeiros, surge José Luís Guterres, que obteve 13.513 votos (2,62%), à frente de José Neves, que obteve 11.662 votos ou 2,26 por cento dos votos válidos (que totalizaram 516.727).

Em quinto entre os oito candidatos surge Luís Tilman, que obteve 11.124 votos ou 2,15% do total, seguindo-se António Maher Lopes, com 9.098 votos ou 1,76% do total.

Nas últimas duas posições surgem Ângela Freitas, que obteve 4.353 votos ou 0,84%, e Amorim Vieira que se ficou pelos 4.279 votos ou 0,83%.

Os seis candidatos menos votados somaram entre si 54.029 votos, ou 10,46% do total.

Lu-Olo venceu em nove dos 12 municípios (Aileu, Baucau, Bobonaro, Covalima, Díli, Lautem, Manatuto, Manufahi e Viqueque), com António da Conceição a vencer nos municípios de Ainaro, Ermera e Liquiçá e na Região Administrativa Especial de Oecusse-Ambeno (RAEOA).

O presidente eleito, que tomará posse a 20 de maio, obteve o seu melhor resultado em Viqueque, na ponta leste do país, onde conseguiu 82,79% dos votos e o seu pior em Liquiçá, onde se ficou pelos 41,35%.

Já Antonio da Conceição registou a sua maior percentagem de apoio em Liquiçá (49,82%) e a pior em Viqueque (9.67%).

Lu-Olo venceu nos três centros de votação fora de Timor-Leste, obtendo 65,61% dos votos em Lisboa, 64% dos votos em Sydney e 47,88% em Darwin.

Os dados provisórios, que têm agora de ser validados oficialmente, mostram que Lu-Olo ficou acima dos 50% em sete dos 12 municípios do país e que António da Conceição não conseguiu a maioria absoluta em nenhuma região do país.

A maior taxa de participação registou-se em Aileu, a sul de Díli, onde votaram 81,49% e a menor ocorreu em Manufahi, também a sul da capital, onde votaram apenas 68,05% dos eleitores inscritos.

ASP // FPA - Lusa

Informasaun provizóriu ikus: Lu-Olo eleitu ho 57,08% hosi votu válidu sira

$
0
0

Iha loron-segunda ne'e, Francisco Guterres Lu-Olo eleitu ona nu'udar Prezidente Repúblika Timor-Leste nian, hetan 57,08% hosi votu válidu, halakon klasifikadu daruak, António da Conceição, ho 32,47%, haktuir hosi informasaun provizóriu ikus sira.

Bainhira konta ona 100% hosi sentru votasaun hamutuk 696, Lu-Olo hetan ona votu hamutuk 294.938 kontra votu 167.760 hosi António da Conceição, iha eleisaun ida ne'ebé partisipa hosi eleitor 528.813 ka 71,16% hosi total resenseadu, haktuir hosi Sekretariadu Tékniku Administrasaun Estatal (STAE).

Iha fatin datoluk, dook tebes hosi kandidatu na'in rua dahuluk, okupa hosi José Luis Guterres, ne'ebé hetan votu 13.513 (2,62%), halakon José Neves, ne'ebé hetan votu 11.662 ka 2,26% hosi votu válidu sira (ne'ebé ho total 516.727).

Iha fatin dalima maka okupa hosi Luís Tilman, ne'ebé hetan votu 11.124 ka 2,15% hosi total, tuir António Maher Lopes, ho votu 9.098 ka 1,76% hosi total.

Pozisaun rua ikus maka okupa hosi Ângela Freitas, ne'ebé hetan votu 4.353 ka 0,84%, no Amorim Vieira ne'ebé hetan votu 4.279 ka 0,83%.

Kandidatu na'in neen ne'ebé ladún hetan votu hetan total votu 54.029 ka 10,46% hosi total.

Lu-Olo manán ona iha munisípiu neen hosi munisípiu 12 (Aileu, Baucau, Bobonaro, Kovalima, Díli, Lautem, Manatuto, Manufahi ho Viqueque), António da Conceição manán iha munisípiu Ainaro, Ermera ho Liquiçá no iha Rejiaun Administrativu Espesial Oecusse-Ambeno (RAEOA).

Prezidente eleitu, ne'ebé simu pose iha loron 10 Maiu, hetan nia rezultadu di'ak iha Viqueque, iha ponta leste nasaun nian, konsege hetan 82,79% hosi votu sira no aat liu maka iha Liquiçá, ne'ebé hetan de'it 41,35%.

António da Conceição rejista ona persentajen boot apoiu nian iha Liquiçá (49,82%) no aat liu iha Viqueque (9.67%).

Lu-Olo manán ona iha sentru votasaun tolu iha estranjeiru, hetan 65,61% hosi votu sira iha Lisboa, 64% hosi votu sira iha Sydney no 47,88% iha Darwin.

Informasaun provizóriu sira, ne'ebé agora tenki hetan validasaun ofisial, hatudu katak Lu-Olo hetan liu 50% iha munisípiu hitu hosi munisípiu 12 nasaun nian no António da Conceição la konsege maioria absolutu iha rejiaun ida iha nasaun.

Taxa boot liu hosi partisipasaun rejista iha Aileu, súl Díli nian, ne'ebé vota ona 81,49% no ki'ik liu iha Manufahi, iha mós súl kapital nian, ne'ebé vota de'it 68,05% hosi eleitor inskritu sira.

SAPO TL ho Lusa - Foto@ António Dasiparu /EPA

Prezidente rejiaun admiti katak kandidatu Fretilin nia lakon iha Oecusse hanesan surpreza

$
0
0
Sekretáriu-jeral Fretilin nian no prezidente hosi rejiaun espesial Oecusse-Ambeno admiti ona katak senti hakfodak tanba lakon iha votasaun iha rejiaun hosi kandidatu hosi nia partidu, Francisco Guterres "Lu-Olo", ne'ebé maka manán prezidensial timoroan nian.

"Ha'u la hein rezultadu hanesan ne'e maibé hein ida ho naran 'all-out'", Mari Alkatiri hatete iha deklarasaun sira ba Lusa, hodi refere katak hanesan buat ne'ebé nia hanaran uniaun ba esforsu sira hodi halakon Fretilin iha rejiaun ne'e.

Iha nasuan, partidu prinsipal rua, Frente Revolucionária do Timor-Leste Independente (Fretilin) ho Conselho Nacional de Resistência Timorense (CNRT), apoia ona "Lu-Olo" maibé iha rejiaun espesial, ne'ebé halo parte iha teritóriu indonéziu no ne'ebé nia prezidente maka sekretáriu-jeral hosi partidu istóriku timoroan nian.

"Saida maka sei akontese maka aliansa iha nível nasional sei hanesan buat ida no iha Oecusse bele sai oinseluk. Ha'u hatete ne'e iha nível partidu nian", nia hatete iha deklarasaun sira iha festeju ba vitória hosi kandidatu Fretilin nian iha loron-segunda ne'e, prezidente partidu Francisco Guterres "Lu-Olo".

Alkatiri hatete ona katak nia explika tiha ona iha partidu katak estratéjia hosi adversáriu polítiku sira maka, "importante liu, evita atu uza Oecusse durante kampaña" ba eleisaun lejislativu sira iha fulan-Juñu "hanesan elementu pozitivu hosi governasuan Fretilin nian".

Bainhira Lusa husu kona-ba rezultadu ne'e, prezidente eleitu, Francisco Guterres "Lu-Olo", hatán diretu liu hodi konsidera katak iha "ema sira hosi CNRT ne'ebé maka envolve diretu hodi halo kampaña" hasoru nia kandidatura iha rejiaun ne'e.

Iha nível nasional, Fretilin ho CNRT halibur hamutuk iha apoiu ba "Lu-Olo".

Rezultadu parsial ida hosi eleisaun sira loron-segunda nian ne'ebé hamosu liu debate durante loron-tersa ne'e maka relasionadu ho votasaun iha Rejiaun Administrativu Espesial Oecusse-Ambeno, ne'ebé prezidi hosi Mari Alkatiri.

Maski iha tinan ikus ne'e haruka osan dolar millaun resin iha investimentu públiku sira, iha projetu sira ne'ebé iha ona prezensa hosi Mari Alkatiri - no ne'ebé iha ligasaun ho Fretilin - "Lu-Olo" lakon iha rejiaun ne'e.

Lakon mínimu ida ho Lu-Olo hetan votu hamutuk 13.976 (46.06%), ki'ik ituan hosi António da Conceição, klasifikadu daruak iha eleisaun sira loron-segunda nian, no ne'ebé iha Oecusse hetan votu hamutuk 14.148 ka 46.62%.

Iha jeral no ho kontajen ne'ebé besik hotu ona - kontajen hosi votu sira hamutuk 96,41% - Lu-Olo hetan ona votu hamutuk 287.366 ka 57,52% hasoru 160.552 ka 32,13% ne'ebé hetan hosi klasifikadu daruak, António da Conceição, ne'ebé halakon José Luis Guterres, iha pozisaun datoluk, ne'ebé hetan votu 160.552 ka 32,13%.

Iha ámbitu seluk, Alkatiri rejeita ona komentáriu sira ne'ebé hatete katak ema tenta identifika Fretilin ho jerasaun tuan, hodi fó hanoin katak "iha joven rihun 60 resin ne'ebé hanesan membru sira juventude partidu nian, entre tinan 17 to'o 30".

"Haree de'it iha kampaña sira hodi haree katak maioria hanesan joven sira. Ne'e fó mai ha'u satisfasaun boot tebes", nia konsidera.

Hanoin ba eleisaun lejislativu sira, Alkatiri hatete ona katak rezultadu hatudu katak populasaun kontinua favorese ideia konsensu nain, hosi diálogu no unidade nasional, maibé ne'e la implika koligasaun pré-eleitoral ruma.

"Rezutadu ne'e hanesan importante, tanba hafoin tinan hirak ne'e konsege afirma fali sentidu ida justisa nian, ne'ebé Prezidente Repúblika maka prezidente Fretilin nian", nia hatete iha referénsia ida ba prezidente na'in rua uluk nasaun nian, hafoin proklamasaun unilateral independénsia Timor-Leste nian iha 1975, maka hanesan líder sira Fretilin nian.

"Naturalmente ami tenki hanoin katak polítika inkluzaun ne'e tenki kontinua hodi permiti hametin dame no estabilidade no lori dezenvolvimentu ba oin", nia afirma ona.

SAPO TL ho Lusa

Timor-Leste hadi'a indikador ho aumentu eskolarizasaun

$
0
0
Timor-Leste kontinua iha grupu hosi nasaun sira ho dezenvolvimentu médiu, mantén iha fatin 133 hosi Índise Dezenvolvimentu Ema nian (IDH), ne'ebé fó sai hosi ONU, iha loron-tersa ne'e, bainhira aumenta eskolarizasaun provável ba tinan 12 resin.

Informasaun hatete iha Relatóriu ba Dezenvolvimentu Ema nian tinan 2016, hosi responsabilidade ba Programa ONU nian ba Dezenvolvimentu (UNDP) ne'ebé aponta ba aumentu hosi Indikador ne'ebé fó ba Angola, ne'ebé hosi 0,605, kontra 0,595 hosi relatóriu 2015 nian.

Relatóriu ne'e avalia, tinan-tinan, kondisaun hosi populasaun sira nia moris, iha kazu ne'e aponta ba hadi'a ida iha esperansa médiu moris nian, ne'ebé aumenta ona ba tinan 68,5 (tinan 68,2 iha relatóriu 2015 nian), bainhira tinan sira ba eskolarizasaun provável aumenta ona ba 12,5 (tinan 11,7 iha relatóriu 2015 nian).

Iha grupu hosi nasaun sira ho dezenvolvimentu médiu, Timor-Leste halakon São Tomé & Prínsipe (fatin 142) no Guiné Ekuatorial (135) maibé lakon ho Cabo Verde (122).

Relatóriu konklui katak iha feto na'in ida tuur-ahi entre partu hamutuk 100.000, iha Timor-Leste inan na'in 215 mate, bainhira kosok-oan ida entre rihun ida mate labarik na'in 52,6 antes halo tinan lima, haktuir hosi informasaun tinan 2015 nian.

Refere mós katak 39,3% hosi populasaun timoroan serbisu no iha de'it 55% hosi labarik sira ne'ebé to'o tinan lima iha rejistu moris nian.

SAPO TL ho Lusa - Foto@ António Casais

ELEITU BA PR, LU-OLO HAKARAK MUDANSA LAIS LIU BA POVU

$
0
0
Kandidatu Prezidenti Republika (Kanpres) Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ hateten katak, bainhira nia eleitu ba Prezidenti Repúblika, nia hakarak iha mudansa ne’ebé lais liu ba povu nia vida moris iha aspeitu hotu.

“Ha’u hakarak halo mudansa lalais liu ba vida ha’u nia povu ida ne’e ninian iha asepetu hot-hotu, hanesan saúde, edukasun, agrikultor no ekonómia sustentavel ba povu tomak ,” relata Lu-Olo ba jornalista sira iha sentru votasaun EBC Farol, Dili, Segunda (20/03), hafoin vota hotu.

Lu-Olo hatutan, propriu iha nia kompromisu rasik mós hatete, eleitu sai Prezidente Republika, nia sei sai Prezidente ida ne’ebé garante paz no estabilidade, atu nune’e povu bele moris hakmatek.

“Ohin (horseik-red) Povu Timor Leste halibur malu fila fali tan dala ida, hodi bele hili sira nia Prezidenti Repúblika. Ita nia povu ida-ida sei ezerse ninia direitu sivíku ou dirietu polítiku liu husi votu ida ne’e, bele hili sira nia Prezidenti ida ne’ebé mak di’ak liu ba Timor Leste ,”katak Lu-Olo.

Kanpres ho númeru sorteiu rua ne’e mós optimista katak, sei laiha tan elisaun segundu ronde.

“Iha ha’u nia kampaña sempre hateten ba ha’u nia militante no apoiantes kandidatura katak, desta-ves laiha tan duvidas para ha’u atu hakat ba iha Aitarak Laran ,”afrima Lu-Olo.

Maibé prezidenti partidu FRETILIN ne’e dehan, maske se iha diferensa nia laran, Lu-Olo fiar metin katak, sei lakotese tan eleisaun ba segundu ronde.

Lu-Olo salienta,  demokrásia iha tempu  ba kotuk,  demokrásia ida ne’ebé lakon hela ho lakon. Maibé agora ho Lu-Olo nia kandidatura ida ne’e, demokrasia ne’e liu husi vontade povu nian, ida ne’ebé mak manan, tenki lori mós ho ida ne’ebé mak lakon, para halo dezenvolvimentu iha rai laran.

Iha fatin hanesan Sekretáriu Jeral  Partidu FRETILIN, Mari Alkatiri hateten, nia fiar sei laiha segunda ronde.

“Ha’u fiar katak, laiha segunda ronde, permeira ronda Lu-Olo sei manan mutlak, kláru ke ha’u mós respeita  Kanprez sira seluk, mas iha eleisaun ida ne’e Lu-Olo laiha adversáru ,” dehan Mari Alkatiri.

Alkatiri hatutan, iha momentu ida povu sira  la’os kontra malu, maibé kompete malu ho ida ne’e mak  bele lori rai ne’e ba oin.

“Iha eleisaun ida ne’e, kandidatu seluk labele laran taridu, tempu sei to’o, Lu-olo mós kandidata-aan dala tolu ona ,” dehan Mari.cos

FAKTOR XANANA, LORI LU-OLO BA PR

$
0
0
Bainhira  iha kongressu nasional FRETILIN nian iha tinan 2016 liu ba iha Dili, kongresistas hotu iha kongressu ne’e husu atu Comite Central Fretilin (CCF) hasai resolusaun ida hodi kandidata Presidente FRETILIN, Francisco Guterres Lu-Olo ba Presidente da Republika periode 2017-2022. Kongresistas iha momentu neba mos husu atu Lu-Olo deklara kedas nia prontidaun iha kongressu laran.

Iha momentu neba  Presidente FRETILIN Francisco Guterres Lu-Olo ho Secretariu Geral FRETILIN, Mari Alkatiri fo sai iha kongressu katak FRETILIN sei anuncia nia kandidatu ba Presidente da Republika iha tempo balun tuir mai tamba presisa tur hamutuk hodi diskuti ho lider balun tan  molok anuncia kandidatu husi FRETILIN.

Kongresistas barak ho mos militantes barak husu ba an rasik se tan maka Presidente ho Sekretariu Geral sei konsulta ho sei diskuti tan. Barak ikus mai hanoin kedas katak karik lider nebe atu konsulta maka Presidente CNRT Kay Rala Xanana Gusmao.

Lahatene konsulta kalae ka diskuti kalae ho lider nebe sira intensiona maibe iha momentu ida nebe Presidente  CNRT, Kay Rala Xanana Gusmao too iha Dili, iha deklarasaun ba Media iha Aerportu nia hatete katak nia fo apoio ba nia alin Lu-Olo ba Presidente da Republika. Deklarasaun Xanana Gusmao nian  ne’e halo liders barak , liu liu sira husi partidu CNRT.

Maibe iha deklarasaun Xanana Gusmao nian nia apoia hanesan privadu la repersenta partidu maske nia presidente partidu. Iha momentu neba  mosu kedas espekulasaun politika oin oin hodi halo lideres iha partidu CNRT laran rasik iha diferensas de  ideias ba deklarasaun Xanana Gusmao nian ne’e.

Espekulasaun politika sira ne’e ita bele kompriende bainhira ita hare ba iha sequensia  prosessu eleisaun presidensial tinan hirak liu ba.

Xanana Gusmao sempre sai faktor determinante ba se deit atu sai Presidente da Republika. Bainhira ita hare ba kotuk iha tinan 2007-2012 ho faktor Xanana, Ramos Horta eleitu ba Presidente da Republika halakon Francisco Guterres Lu-Olo, iha tinan 2012-2017 nafatin ho faktor Xanana Taur Matan Ruak halakon Francisco Guterres Lu-Olo iha segunda volta. Iha tinan 2017-2022  ho faktor Xanana Lu-Olo  eleitu ba Presidente da Republika.

Maske faktor Xanana laos uniku dalan sira nebe atu sai Presidente da Republika, tamba  povo maka determina liu husi eleisaun nebe sekretu,diretu maibe faktor Xanana determinante mos iha jornada politika ne’e.

Dala ida hatudu katak karisma Xanana Gumao sei makas iha Timor Leste, povo sei rona Xanana Gusmao nia lian, nia apelo ba moris diak iha tempo oin mai. Tamba Xanana hatudu ona uluk kedas too agora laos deit politiku nebe diak ho matenek maibe mos estrategia diak ba iha aktividades politika ho interese nasional  no internasional. Faktor seluk mos  mai husi militantes partidu bot rua, FRETILIN ho CNRT ho apoiantes partidu kiik rua CASDT ho PEP.

De vez em quando ema balun hakarak foti kestaun korupsaun, kestaun loro sae loro monu, kestaun gerasaun foun ho gerasaun tuan maibe la konsege halakon ka trava  faktor Xanana ho militansi militantes FRETILIN ho CNRT ba Lu-Olu ho Xanana Gusmao.

Resultadu provisorio nebe oras ne’e fo sai publiku husi eleisaun presidensial ida ne’e maske seidauk too iha apuramentu final nasional maibe bele hateten de forma de faktu  ho tuir prosedimentus legais eleitoral nian Francisco Guterres Lu-Olo eleitu ona ba Presidente da Republika Demokratika de Timor Leste ba periodu 2017-2022.

Eleisaun Presidensial ba tinan 2017 nee lao iha ambiente nebe trankuilu no pasifiku maibe nivel partisipasaun populasaun iha eleisaun presidensial ba tinan nee menus kompara ho eleisaun Presidensial iha tinan 2007 no 2012. Expedito DX/editor senior

Jornal Nacional Diário

TAUR HUSU BA PR FOUN HAKBESIK POVU

$
0
0
Prezidenti Republika (PR), Taur Matan Ruak, husu ba Prezidenti Republika foun periodu 2017-2022 atu tau prioridade ba nasaun no hakbesik an bei-beik ba povu.

“Hili sai Prezidenti tenke tau matan ba ita nia nasaun no prioridade ida ne’ebe mak tuir mai ne’e iha tinan lima nia laran, I ha’u hein katak buat hotu-hotu la’o di’ak, i rezultadu ne’e sai di’ak ba ita nia nasaun no povu tomak,” hateten PR Taur Matan Ruak, ba Jornalista sira iha Sentro Votasaun, Suku Meti¬aut, Postu Administrativu Kristo Rei, Munisipiu Dili, Segunda (20/03/2017).

Taur afirma katak, kandidatura ne’ebe mak seida’uk hetan konfiansa husi povu hodi eleitu sai Prezidenti Republika tenke fuan bo’ot hodi simu rezultadu, tanba jogador ne’ebe mak di’ak no profesional hatene manan no hatene lakon.

“Ha’u nia pedidu mak ida ne’e, jogador di’ak, klubu professional ne’ebe mak hatene manan no hatene lakon. No ida ne’ebe mak manan Timor manan ita hotu manan,” hateten PR Taur Matan Ruak.

Prezidenti Republika Taur Matan Ruak agradese ba povu Timor tomak iha femismu, komportamentu di’ak durante kampania sira, nomos ba kandidatu nain walu ne’ebe hala’o kampania la’o kapas no di’ak tebes.

Liu husi opurtunidade ne’e mos, hato’o hela mensagen ba povu tomak liu husi konfiansa ne’ebe ukun durante tinan lima (2012-2017) ne’ebe nia parte rai hotu rekordasaun di’ak no át.

“Ida át ne’e imi husik hela ba ha’u ho ha’u nia familia, di’ak ne’e ita hotu nian, ba ita nia povu no nasaun,” hateten PR Taur Matan Ruak. Eus

Jornal Nacional Diário

HUSU PR ELEITU HAKUAK EMA HOTU, TAU AS INTRESE NASAUN

$
0
0
Sosiedade Sivil iha Timor Leste no komunidade sira husu ba Prezidente Republika Timor Leste eleitu ba periodu 2017-2022, atu hakuak povu hotu, no hala’o knar Xefe Estado nian tau as intrese Nasaun hodi hases intrese grupo ka partidu nian.

“Ami nia haree mak kandidatu ho númeru sorteiu 2, Francisco Guterres “Lú-Olo” mak manan tenki tau ses ita nia ego, ita nia interese grupu partidu katak, ha’u ne’e Prezidente da Repúblika tenki hakuak ema hotu hahú husi Jako to’o Tutuala,Betano to’o Ataúro,nia tenki koalia ona interese ida ne’e nian, labele ona koalia fali ninia interese grupu partidu no mós labele koalia ona ninia personalidade, maibé tenki hatudu lider ba nasaun ona, aman ba nasaun, ema númeru um ba nasaun ne’ebé tenki hakuak ema hotu,”deklara diretor Organizasaun Naun Govermentais (ONG) Luta Hamutuk, Mericio Akara, ba JN-Diário iha ninia knar fatin Farol-Dili, Tersa (21/03/2017).

Mericio Akara hatutan, prezidente republika nudar komandante supremu Falintil Forsa Defesa Timor Leste (F-FDTL) tenke hametin seguransa ba Nasaun, prezidente tenke sai nafatin  simblu unidade nasional, kolabora diak ho nasaun viziñu no sira seluk, foti oin marka nasaun ninia pozisaun diak iha mundu internasional.

Iha biban ne’e diretur ONG Luta Hamutuk hateten katak, apresia povu Timor Leste, tanba iha maturidade hodi partisipa prosesu desde kampaña prezidensial to’o iha eleisaun laiha akontesimentu ruma hodi kria problema,ne’e indikasaun ida ne’ebé diak katak,demokrasia povu ninia maturidade komesa iha.

Merisio Akara dehan, povu determina fó votus ba kandidatu nain Francisco Guterres “Lú-Olo” no kandidatu António da Conceição “Kalohan” signifika kandidatu sira seluk povu seidauk fó fiar  ba sira, maibé ne’e hanesan sasukat ba sira atu prepara an diak liu ba oin.

“Ha’u koalia kona-bá kandidatura nain 2 hanesan, maun Francisco Guterres Lú-Ólo,ho António “Kalohan” kuaze sira reprezenta sira nia forsa liu husi forsa politiku partidu mak iha sira nia kotuk hanesan Lú-Ólo (FRETILIN, CNRT), Kalohan (PD, KUNTO no PLP) ho nia rejultadu realidade mak hatudu iha primeira periode de’it,”esklarese diretor Luta Hamutuk.

Maibe Mericio Akara dehan, importante prezidente republika eleitu,kria mos kooperasaun diak ho kandidatu prezidente nain 7 sira seluk ne’ebé mak la hetan konfiansa husi povu liu husi eleisaun jeral prezidensial 2017 ne’e.

Tamba ida seluk manan tiha ona hodi sente kontente no minimiza,no la liga ida ne’ebé mak lakon ne’e hanesan hatudu nafatin arogansia poder pesoal ne’e nia sei hasoru obstaklu katak,ema sei bele kestiona ninia lideransa nu’udar aman ba nasaun.

Prezidente tenki ba baze

Iha parte seluk Komunidade Suco Bairo Pite, Osorio dos Santos, husu ba Prezidente Republika eleitu tenki hakuak povu hotu, labele haree deit iha nasional, maibe tenki tun dereitamente ba iha area rural hodi haree povu ninia moris.

“Ami hanesan komunidade husu atu Prezidente eleitu importante mak ne’e,  tenki hakuak povu hotu husi rai ulun to’o rai ikun, no oinsa mak bele haree povu ne’e husi nasional to’o iha area rural,”haktuir Osorio dos Santos.

Iha parte seluk Komunidade Motael, Luis Fernandes haktuir, Xefe Estado eleitu tenki haree ba povu nia moris, no labele tau intrese partidaria nian.

“Ha’u husu ba PR karik ida ne’ebé mak manan, buat ne’ebé imprtante mak tenki tau intrese ba povu nian, labele tau intrese partidu nian iha laran,”husu nia.

Tuir nia katak, wainhira sai  PR ba rai ida ne’e, nia mos tenki hare ba sector 4 hanesan ekonomia, agrikultura, elektricidade nomos saude ho eduksaun, tanba povu iha area rural presiza liu mak seitor hirak ne’e.

Nune’e mos komunidade Motael, Natalia Sarmento esplika, hanesan sidadaun husu ba Prezidente eleitu tenki kumpri liafuan sira ne’ebé mak koalia ona iha kampaña.

“ Ita akompania iha kampaña, ita haree ita nia kandidatu PR sira koalia liafuan mesak diak, ne’ebé husu atu sira tenki halo tuir komprimisiu ne’ebé sira hato’o ona iha kampaña, tanba povu ne’e akompanha hela, ho liafuan sira ne’ebé sira koalia, entaun ami tenki hili sira, atu nune’e sira bele tau matan ba ami povu ki’ik sira,”tenik nia.

Lu-Olo merese sai prezidente

Iha parte seluk eleitor Julio Sarmento ne’ebé hala’o votasaun ba eleisaun prezidensial iha centru votasaun Sagrada Coração de Jesus (Sacrojes), Becora-Dili haree katak, Francisco Guterres “Lu-Olo” merese sai prezidente republika, e fiar katak iha eleisaun prezidensial 2017 povu fo konfiansa ba Lu-Olo tur iha palasio prezidente Aitarak-Laran nudar aman ba Nasaun RDTL.

“Ha’u hanoin hafoin kontajen buletin de votus ne’e hatudu momos ona katak, kandidatu ‘Lú-Olo’ mak sei manan, ita bele kompara no haree ona, kandidatu husi Fretilin ne’e lori votus rihun rua resin mak liu tiha kandidatu sira seluk, liu-liu kandidatu númeru 8, Antonio da Conceição ‘Kalohan’. No tuir ha’u Francisco Guterres ‘Lú-Olo’ mak merese hodi asume kargu núdar ema númeru 1 iha Timor Leste, tanba kandidatu refere iha ona sai prezidente republika ho ninia esperensia ukun no kompriende diak tebes konabá povu ne’e ninia susar no halerik,”haklaken Julio Sarmento.

Iha fatin hanesan, eleitor nudar pessoal seguransa Guardamor, Evangelino Pinto, no elitor  Helena da Costa, sujere kandidatu prezidente republika eleitu, atu tenke reforsa no dezenvolve area defeza seguransa hodi asegura no garante estabilidade ba povu tomak, tanba povu hakarak moris iha situtasaun hakmatek no livre.

Tuir observasaun JN-Díario iha sentru votasaun Sacrojes Becora-Dili nota katak, eleisaun ne’e la’o iha situasaun hakmatek tanba hetan apoiu seguransa husi pessoal seguransa PNTL na’in 4. Festa demokrasia refere hetan partisipasaun máximo husi sidadaun foinsa’e sira feto no mane mak hola parte ona idade 17 ba leten, inklui inan,  aman, ferik no katuas.

Dadus ne’ebé JN-Dário assesu husi Brigada núdar prezidente iha sentru votasaun, Bendito D. D. Guterres, hafoin kontajem remata, kandidatu Antonio Maher Lopes ‘Fatuk Mutin’ hetan votus 72, Francisco Guterres ‘Lú-Olo’ 2550, Amorin Viera hetan 17, José Neves ‘Sama Larua’ 53, José Luis Guterres ‘LUGU’ 110, Angela Maria Freitas 30, Luis Alves Tilman 78 no Antonio de Conceição ‘Kalohan’ 836. Enkuantu votus nulu 30 no branco 29. Tos/eni/Ito

Jornal Nacional Diário

HORTA: “HA’U PRONTU APOIU PR FOUN”

$
0
0
Eis Prezidenti Repúblika (PR), José Ramos Horta hateten katak, prontu atu fó apoia tomak ba iha Prezidenti Repúblika (PR) foun.

“Ha’u koalia ona ho kandidatura sira hanesan Lu-Olo, José Luis Guterres no António da Conceição ‘Kalohan’, katak sé maka manan konta ho ha’u nia apoiu, ha’u prontu atu apoiu,” hateten eis Prezidenti Repúblika, José Ramos Horta ba Jornalista sira iha Sentru Votasaun Metiaut bainhira atu ba vota, Segunda (20/3/2017).

Diplomata Timoroan ne’e hatutan tan katak, nu’udar sidadaun no hanesan eis Xefi Estadu sente orgullu tebes ho situasaun ne’ebé mak akontese durante eleisaun nian, tanba la’o di’ak tebes.

“Nu’udar eis Xefi Estadu, sidadaun, fundador ba luta iha durante tinan 24 nia laran ha’u kontente lós, tanba eleisaun ba dala tolu ona ba prezidenti hahú kedas iha tinan 2002, 2007, 2012 no agora 2017 hamutuk ba dala hat ona, la’o ho susesu tebes,” afirma Horta.

Lauriadu Nobel da Paz iha tinan 1996 ne’e mós garante katak, iha eleisaun parlamentar mai nafatin la’o di’ak no seguru.

“Ha’u fiar mós eleisaun ba parlamentar mós sei la’o di’ak, ha’u rona no koalia ho lider sira hot-hotu, fó mensajen maka’as ba sira nia membru, apoiantes atu ho komportamentu di’ak,” dehan Nia.

Ramos Horta dehan, Xefi Estadu foun mai, depende povu atu hili sé, Lu-Olo, António da Conceição ‘Kalohan’ no José Luis Guterres, sira nain tolu ne’e koñesidu, kualker na’in tolu ne’e maka sai Prezidenti Repúblika ba ha’u di’ak, sira nain tolu iha esperénsia boot tebes.
Tuir Horta katak, suku metiaut 90% sei vota ba Francisco Guterres Lu-Olo, tanba iha suku refere mesak FRETILIN deit.

“Ha’u simu informasaun mai husi fatin bar-barak husi fiskais, observador internasional laiha problema, konaba problema tékniku ha’u lahatene, maibé konaba seguransa la’o di’ak, trankuilo, kalma no hakmatek tebes, ha’u fiar partisipasaun eleitoradu aas, no ha’u fiar laiha problemas, rezultadu ita sei rona iha tempu badak,” Ramos Horta esplika.

Xefi suku interinu Metiaut, Mateus Inácio da Costa, hateten katak, eleisaun prezidensiál ne’e importante teb-tebes, maibé la dun hetan partisipasaun husi sidadaun sira inklui estudantes.

“Ha’u hakarak dehan katak, prosesu eleisaun la’o di’ak tebes ema hotu partisipa hodi asegura estabilidade, maibé konaba partisipasaun sidadaun la másimu, li-liu ba estudante sira, tanba sira labele ba vota tuir resensiamentu eleitoral, kestaun orsamentu no mós transporte maka sai hanesan difikuldade ba sira. Estudante laiha osan atu sa’e kareta ba mai tanba ne’e maka sira labele partisipa iha eleisaun,” dehan lideransa komunitario ne’e.

Entretantu, tuir observasaun Jornalista iha terrenu nota katak, prosesu eleisaun iha sentru votasaun Metiaut la’o d’ak no kalma tebes tanba hetan seguransa másimu husi membru Polisia Nasional Timor Leste (PNTL). Sidadaun sira suku Metiaut ho antusiaismu tebes hodi forma iha liña ba vota, maske loron manas, mas sira nafatin iha liña laran.mia

Jornal Nacional Diário

LU-OLO PREZIDENTI FOUN RDTL

$
0
0
Segunda 20 Marsu 2017 povu Timor Leste (TL) iha territóriu tomak, inklui iha Australia (Darwin-Sidney) no Portugal Lisboa ejerse ona sira nian direitu de votu hodi hili Prezidenti Repúblika (PR), ne’ebé atu lidera RDTL ba periodu 2017-2022.

Iha eleisaun Prezidensiál periodu ida ne’e, iha kandidatu na’in walu mak konkore ba ema númeru um iha RDTL ne’e.  Kandidatu na’in 8 ne’e mak hanesan, Kandidatu númeru 1 António Maher Lopes ‘Fatuk Mutin, Kandidatu númeru 2 Francisco Guterres ‘Lu-Olo’, 3 Amorin Vieira, 4 Jose Neves ‘Samala-Rua’, 5 José Luis Guterres, 6 Maria Ângela Freitas, 7 Luis Tilman no 8 António da Conceição ‘Kalohan’.

Maibé kandidatu husi kandidatu na’in 8 ne’e, Kandidatu númeru 2 Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ maka hetan votus ne’ebé aas liu.

Rezultadu privizóriu apuramentu nasional hatudu katak, Kandidatu númeru 2 Francisco Guterres ‘Lu-Olo hetann votus 294,938  (57,08%) no kandidatu númeru 8 António da Conceição ‘Kalohan’ hetan votus 167,760 (32,47%).

Entretantu kandidatu na’in nen (6) seluk hetan votus ne’ebé ki’ik.

Husi rezultadu provizóriu apuramentu nasionál STAE nian ne’e, bele nota katak, Dr. Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ maka sai Prezidenti Repúblika foun ba RDTL ba periodu 2017-2022. Tanba haree rezultadu kontajen ne’e, Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ hakat liu ona bareira lei eleitoral 50+1 porsentu. Nune’e laiha ona posibilidade ba eleisaun segunda ronda.

Husi sorin seluk Diretor Jeral Sekretariadu Tekniku Administrasaun Eleitoral (STAE), Acelino Manuel Branco, liu husi konferensia imprensa Tersa feira (21/3), iha STAE nasional Caicoli Díli, fó sai katak, rezultadu apuramentu nasionál STAE ba eleisaun prezidensial periodu 2017-2022, Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ hetan 57,08% no António da Conceição ‘Kalohan’ 32,47%, no kandidatu na’in 6 seluk ho persentajen kiik.

Iha primeiru dia loron Segunda feira dia 20 de Marsu tinan 2017, rezultadu provizóriu ne’ebé mak kandidatu númeru 2  Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ hetan 59,79% no António da Conceição ‘Kalohan’ 25,51% deit. Maibé depois de dadus husi Munisípiu sira seluk tama tan hodi halo mudansa ba rezultadu ne’ebé antes ne’e kada kandidatu sira hetan.

“Munisípiu sira ne’ebé mak remata tiha ona nia apuramentu tuir lei nia prediksaun, tuir loloos bele to’o iha aban tanba tuir lei 48 oras mak sei iha tempu para konklui prosesu apuramentu. Maibe ho kondisaun no preparasaun inklui ko’operasaun entidades hotu nian iha Munisípiu mak prosesu apuramentu ne’e, la’o lalais liu do que ita nia predikasaun antes, ne’ebé ita bele dehan katak di’ak teb-tebes ne’ebé Munisipiu sira ne’ebé mak nia apuramentu hotu kedas hodi transporta kedas mai iha apuramentu nasional mak Baucau, Aileu nomos Liquiça. Entretantu Munisípiu sira seluk balun foin iha dalan no balun tanba problema internet nune’e nia apuramentu seidauk hotu mak hanesan Munisípiu Bobonaro nomos Munisípiu Ermera,”Acelino Branco informa ba jornalista sira liu husi konferensia ba imprensa iha STAE, Caicoli, Tersa (21/3/2017).

Acelino afirma, eleitores ne’ebé rejistadu hamutuk 743.150 votantes. No votantes ne’ebé partisipa iha votasaun iha eleisaun prezidensial 2017-2022, hamutuk 504,730 (67,92%) no votantes ne’ebé la vota iha 214.337. Votus validus hamutuk 493,211 (97,74%) branco 2,789  (0,55%) nulu 8,393 (1,66%) reklamadu 205 (0,04%), rezeitadu 32 (0,01%).

Husi rezultadu provizóriu ne’e kandidatu numeru 1 hetan votus hamutuk 9.098 (1,76%),  númeru dois (2)  hetan votus 294,938  (57,08%), numeru 3 hetan votus 4279 (0,83%), numeru 4 hetan votus 11,462 (2,26%), numeru 5 hetan votus 13,513 (2,62%), numeru 6 hetan votus 4353 (0,84%)  kandidatu no 7 hetan votus 11,124 (2,15%) no kandidatu númeru 8 hetan votus 167,760 (32,47%). Rezultadu provisoriu to’o tuku 21:00 kalan.ola

Jornal Nacional Diário

LU-OLO PR FOUN TIMOR LESTE…!!!

$
0
0
Jornal Nacional Diário, editorial

Resultado provizorio eleisaun Presidensial 20 Marsu 2017 nebe fo sai husi Sekretariado Tekniku administrasaun eleitoral (STAE), kandidatu Presidente Republika, Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ hetan votos maioria 57,08% no segundo mais votado, kandidatu Presidente Republika Antonio da Conceicao, 32, 47% no kandidatu nen seluk hetan presentajen kiik.

Maske resultado nee sei konsiderado provisoriu tamba sei lori ba Tribunal Rekursu hodi valida, maibe votos nebe  Lu-Olo iha konprova ona Lu-Olo manan primeira rounde eleisaun Presidensial 20 Marsu 2017 no sai Presidente Republika ba tinan 2017 – 2022.

Lu-Olo bele dehan eleitu ona sai Presidente Republika Timor Leste nian ba dala 4 tamba priense lei eleitoral nian konaba 50+1%. Votos nebe Lu-Olo hetan liu bareira nebe iha lei eleitoral nian (57,08%).

Ho resultadu eleisaun nee, Lu-Olo sai Presidente Republika ba dala 4 hafoin restaurasaun independensia 20 de Maiu 2002. No Presidente Republika ba dala 6 hafoin Presidente Francisco Xavier do Amaral (matebian), Nicolau Lobato (matebian), Xanana Gusmao, Jose Ramos Horta no Taur Matan Ruak.

Lu-Olo kandidatu Presidente Republika partido FRETILIN nian nebe hetan apoiu husi lider karismatiku, Kayrala Xanana Gusmao nebe mos nudar atual Presidente Partido CNRT.

Atu ba tuur kadeira numeru um Republika Demokratika Timor Leste (RDTL 1 ) nee laos fasil, tenki liu prosesu naruk, lori tempo, presisa sakrifisiu no dedikasaun ba rai no povu ida nee.

Kadeira Presidente Republika Lu-Olo buka tinan 10 nia laran foin mak kaer metin iha liman laran. Lu-Olo kandidata an ba Presidente Republika iha eleisaun presidensial 2007 maibe lakon ho Jose Ramos Horta iha segunda rounde no iha eleisaun presidensial 2012, Lu-Olo kandidata an ba segunda vez maibe mos lakon ho Taur Matan Ruak iha segunda rounde.

Karik tamba atu fo susesu ba Lu-Olo ninia ambisaun mak partido FRETILIN iha 2013 muda postura Politika husi oposisaun ba partido nebe sai kontribuidor ida ba governu Xanana nian.

Ho mudansa postura politika nee, lori Mari Alkatiri lidera ZEESM Oecusse Ambeno, Xanana entrega governu ba Rui Maria de Araujo membru CCF no ikus mak fo susesu Lu-Olo ba Presidente Republika.

Eleisaun presidensial iha 2017 lao iha ambiente nebe trankuilu, pasifiku maibe nivel partisipasaun sidadaun nian mak menos tamba rejistu STAE nian kuaze 743 mil eleitores maibe kuaze 500 an mil deit mak tuir votasaun. Nee signifika nivel aprtisipasaun sidadaun nian iha festa demokrasia nee minimu tebes kompara ho eleisaun priode 2007 no 2012 liu ba.

Nunee mos ba kandidatu nain 7 seluk, tenki simu realidade nebe iha. Festa demokrasia nee jogu politiku nebe povu mak sai estrela kampo nebe hakarak hatama golu kandidatu nebe deit tuir hakarak no merese sai Presidente Republika Timor Leste nian.

Manan nee orgulhu ida maibe sai lideransa, sai ukun nain ida nee dezafiu bot? tamba ukun nain nee ninia responsabilidade bot atu oinsa bele responsabilizasa konfiansa povu nebe deposita ba ita atu halo lao durante tinan lima mandatu.

Susesu ka la susesu durante kaer ukun iha tinan lima nia laran nee depede ba ita nia atetude, karakter lideransa. Xavi ba suksesu iha ukun mak tenki haraik an, rona no simu kritika no autorika, labele egoista, sai defensor povu nian no mos ukun laos hein atu povu mak servi maibe ukun nain mak tenki servi povu. Parabens e bom susesu .*

DIAS LOUREIRO EM TIMOR-LESTE PARA “INVESTIMENTOS”. MAIS UM “DESASTRE”?

$
0
0

Mário Motta, Lisboa

Dias Loureiro, um ex-ministro de Cavaco Silva e ex-conselheiro de estado que se viu forçado a demitir-se devido a afetação negativa da sua reputação, tem estado a procurar negócios em Timor-Leste. Supostamente na qualidade de investidor. No historial de Dias Loureiro existem muitas “sombras”, muitas dúvidas e, talvez, muitas ilegalidades. Assim deixam interpretar as ocorrências que envolvem Dias Loureiro e, por exemplo, o BPN (banco que os portugueses associam a Cavaco Silva). As histórias são de "milhões desaparecidos" e o que é inscrito pela comunicação social é que eles “desapareceram”. Os portugueses ainda estão a pagar os "desaires" do BPN.

Dias Loureiro em Timor-Leste é "causa de preocupação", disse-o a eurodeputada Ana Gomes à TSF em pequena entrevista onde enaltecia as capacidades dos timorenses em organizar exemplarmente as primeiras eleições com cem por cento das suas responsabilidades, já que todas as anteriores foram organizadas pela ONU e/ou tiveram o seu forte apoio organizativo e logístico. O o justificado orgulho e admiração de Ana Gomes por Timor e pelos timorenses representa todos aqueles que do mesmo modo vêm acompanhando e evolução do país. Decerto que relativamente à presença e aos “negócios” que Dias Loureiro procura estabelecer em Timor-Leste também imensos portugueses partilham da mesma preocupação. Tanto quanto se sabe em Portugal a opacidade dos “negócios” de Loureiro, relatados publicamente e motivo de bastantes manchetes, são vastos e quase permanentes.

Dias Loureiro andava a ser investigado pela justiça portuguesa, ainda Cavaco Silva era presidente da República e seu protetor do costume (assim foi interpretado). Era então Dias Loureiro conselheiro de estado nomeado por Cavaco Silva. Apesar das resistências iniciais o conselheiro teve de se demitir por via das inconveniências em continuar no cargo e ter caído nas malhas da justiça com fortes indícios de irregularidades e ilícitos. Demitiu-se, portanto.

Certo é que passado algum tempo foi ordenado “por alguém com poderes” para que a investigação a Dias Loureiro na justiça “fosse anulada”. A referência sobre “alguém com poderes” foi de responsável do órgão de justiça, que acrescentou desconhecer a identidade desse “alguém com poderes”. Evidentemente que os portugueses associaram o “alguém” a Cavaco Silva, então presidente da República. Certo foi que o relativo a Dias Loureiro na justiça foi “abafado”. E assim vimos manchetes que o afirmaram.

A preocupação de anunciados “investimentos” e “negócios” de Dias Loureiro em Timor-Leste causa arrepios a quem sabe destas histórias de milhões e milhões de euros, de bancos e afins. É evidente que todos têm direito ao seu bom nome, Dias Loureiro também tem esse direito, obviamente. Acontece que o seu passado é demasiado complicado e obscuro para que não causa preocupação quando aparece a querer envolver-se em negócios. Seja em Timor-Leste ou no pólo norte, com os esquimós.

Para que em Timor-Leste exista uma melhor consciência sobre aquele “investidor” foi decidido apresentar no Timor Agora extratos e fotos sobre o personagem. Como diria o outro: “depois não digam que não estavam avisados”.

Da revista Visão, para já. Disponham, meditem, protejam-se. Se considerarem que é caso disso. Nem sempre o que é passado acaba ali, naquele caso, naquele momento. Muitas vezes repercute-se na atualidade. E de “azares” já Timor-Leste tem a sua conta, assim como os timorenses. 

A título de nota acrescente-se que Isaltino Morais (libertado da prisão há pouco tempo) faz parte dos supostos "investimentos em Timor-Leste". Tanto quanto é noticiado sobre o local dos "investimentos"é no Oecussi. Fala-se "resorts" mas também em casino.

Não se vislumbre no constante somente opinião mas sim, principalmente, apreensão.  O que se pretende é provocar vasto conhecimento das "operações" negociais e do seguro e vantagens para Timor-Leste sem prejuízo dos que efetivamente invistam, Sucesso, mas... voltaremos. (MM / TA)


Os três "pecados" de Dias Loureiro

Visão- 13.05.2015 às 19h00

É associado a "buracos" de largas dezenas de milhões de euros no BPN. Em vez de lucros, as firmas a que se ligou apresentam prejuízos. Agora, para se manter à tona, trabalha para um enteado de Eduardo dos Santos. Afinal, onde vê Passos Coelho o "empresário bem-sucedido"?

O seu currículo político era de luxo: governador civil de Coimbra, secretário-geral do PSD, destacado ministro (primeiro dos Assuntos Parlamentares, depois da Administração Interna) em governos de Cavaco Silva. Até tudo acabar em desgraça para Dias Loureiro, a ponto de, em maio de 2009, sair pela porta pequena do Conselho de Estado, para o qual fora nomeado membro em 2006. Em fundo, um negócio obscuro em que interveio como administrador do grupo SLN/BPN, que resultou num "buraco" superior a €38 milhões, e, após a nacionalização daquele banco, em novembro de 2008, em mais um prejuízo para os contribuintes pagarem. Estávamos, assim, já algo esquecidos da figura, quando, no último Dia do Trabalhador, Passos Coelho atirou Dias Loureiro, 63 anos, de volta para a ribalta. Em Aguiar da Beira, na inauguração de uma queijaria de que é dono um amigo de infância do ex-político, Passos observou Dias Loureiro na plateia e resolveu enaltecê-lo, de "uma forma muito amiga e pessoal". Disse o primeiro-ministro: "Conheceu mundo, é um empresário bem-sucedido, viu muitas coisas por este mundo fora e sabe, como algumas pessoas em Portugal sabem também, que se nós queremos vencer na vida, se queremos ter uma economia desenvolvida, pujante, temos de ser exigentes, metódicos." Ninguém encontra uma justificação objetiva para tamanho elogio. Só se descortina o contrário, em pecados e pecadilhos, como a seguir se relata.

O amigo libanês e os milhões desaparecidos

Como acionista e administrador da SLN/BPN, Dias Loureiro pôs à consideração dos seus pares, em 2001, um negócio milionário. Tratava-se da venda da Redal, que ele mesmo geria em nome do grupo, e que fornecia, em regime de concessão, água e eletricidade à capital marroquina, Rabat. Em campo, a fazer o necessário trabalho de lóbi, estava Abdul El-Assir, um intermediário libanês (de reputação no mínimo duvidosa, ver-se-ia depois) e amigo de Dias Loureiro. Havia pressa e um comprador interessado - a francesa Vivendi. Já após o colapso do BPN, o ex-presidente do banco, Oliveira e Costa, relacionaria, na comissão parlamentar de inquérito, dois negócios. Disse que, com a entrada em cena de El-Assir, houve pressão para que o grupo adquirisse uma tecnológica em Porto Rico, a Biometrics (sem qualquer atividade). Ou essa compra se concretizava, afirmou o ex-banqueiro, ou o amigo libanês de Dias Loureiro deixava de diligenciar em Marrocos para a venda da Redal.

A Redal seria mesmo vendida e a Biometrics comprada, para alegadamente produzir uma nova máquina concorrente das atuais ATM. A SLN adquiriu a tecnológica, depois vendeu-a por um dólar a um fundo do BPN, o Excellence Assets Fund (transação supostamente validada por escrito por Dias Loureiro), para, de seguida, a Biometrics e o fundo serem comprados por uma offshore panamiana de El-Assir chamada La Granjilla.

No fim das contas, desapareceram €38,7 milhões. Aparentemente, sem deixar rasto - e com o Estado a cobrir o "buraco".

Arguido posto em sossego

Em 1 de julho de 2009, Dias Loureiro foi constituído arguido, no Departamento Central de Investigação e Ação Penal (DCIAP), do Ministério Público (MP). Interrogado pelo procurador Rosário Teixeira, sairia do DCIAP com Termo de Identidade e Residência, optando o MP por não o levar ao juiz de instrução Carlos Alexandre - embora estejam em causa suspeitas da alegada prática dos crimes de burla e falsificação de documentos, no negócio Redal/Biometrics. Logo naquele dia, Dias Loureiro, defendido pelo advogado Daniel Proença de Carvalho, afirmou não ter cometido as ilicitudes que lhe apontam. Agora, quase seis anos depois, a VISÃO tentou saber junto da Procuradoria-Geral da República qual o ponto da situação do inquérito-crime em questão, mas não obteve resposta até à hora de fecho desta edição.

Já a Parvalorem (empresa-veículo criada pelo Ministério das Finanças para gerir os ativos tóxicos do BPN) diz estar em campo com uma "estratégia agressiva" para recuperar o que for possível dos €35,4 milhões (com juros de mora) de empréstimos do banco a três sociedades de El-Assir (La Granjilla, Miraflores e Gransoto), nunca pagos pelo amigo libanês de Dias Loureiro. A atuação incide em operações de resgate por execução hipotecária de imóveis em Espanha (dois em Madrid e um em Cádis), através das quais a Parvalorem espera recuperar 59% do valor dos créditos concedidos pelo BPN em novembro de 2002 às sociedades detidas ou controladas por El-Assir, e que o libanês se esqueceu de pagar. Saldam-nos os contribuintes portugueses.

Sabe-se que investigadores tentaram penhorar Dias Loureiro. Mas, analisando o seu património, terão encontrado imóveis registados em nome de familiares ou de empresas sediadas em offshores. Mesmo as contas bancárias do ex-conselheiro de Estado não ultrapassariam, em saldos médios, os cinco mil euros.

'SOS' a Eduardo dos Santos

"Empresário bem-sucedido"? Vamos ao concreto - e os prejuízos acumulam-se. A DL-Gestão e Consultadoria, a holding pessoal de Dias Loureiro (de que é administrador único e não tem registo de funcionários), declarou vendas, em 2013, de €124 mil, 97% das quais realizadas no exterior. O prejuízo, porém, ascendeu a €253 mil, superando duas vezes o valor das vendas. E o passivo atingiu €2,2 milhões. A DL é acionista minoritária, com 27%, da Cartrack Capital, SGPS, e da Cartrack Europe, SGPS, ambas com sede no Estoril (Cascais) e vocacionadas para o rastreio e recuperação de carros roubados. ?A primeira, criada em 2009, não teve atividade comercial em 2013, ano em que declarou prejuízos de €317 mil.

Aliás, em 2013, Dias Loureiro está em Luanda, sendo recebido pelo Presidente Eduardo dos Santos, à semelhança dos outros membros da denominada Iniciativa de Cooperação para a Bacia do Atlântico. A seu lado encontrava-se Tito Mendonça, enteado de Eduardo dos Santos e filho de uma relação anterior da terceira mulher do líder angolano, Maria Luísa Abrantes, atual presidente da crucial Agência Nacional para o Investimento Privado (ANIP). Da relação Eduardo dos Santos/Maria Luísa Abrantes nasceriam Paulino dos Santos (ou Coréon Dú, na sua faceta artística de cantor) e Welwitschea dos Santos (Tchizé).

Em março de 2014, Dias Loureiro tornou-se administrador da Lagoon, SGPS, SA, presidida por Tito Mendonça (irmão de Paulino dos Santos e Tchizé, todos com negócios em conjunto). Ou seja, o ex-conselheiro de Estado move-se agora no inner circle de Eduardo dos Santos, e tem o trunfo da proximidade à influente presidente da ANIP. No início desta semana, Dias Loureiro confessava, ao Expresso Diário, que atualmente passa "a maior parte do tempo" em Luanda. Pudera!

Foto 1: Dias Loureiro, de José Caria com montagem de Timor Agora. Foto 2: Isaltino Morais e Dias Loureiro (segundo e terceiro a contar da esquerda) junto de autoridades timorenses, em que sobressai Mari Alkatiri, presidente da ZEESM.

Kalohan: “Hau Fuan Boot Simu Vitoria Eleisaun PR”

$
0
0
 DILI – Kandidatura Prezidente Antonio da Conceicao Kalohan fuan boot simu vitoria eleisaun, tanba iha rezultadu eleisaun nee povu fo komfiansa Vitoria ba Lu-Olo , tanba nee Kalohan laiha kontesta katak labele simu rezultadu nee, maibe konsekuensia politika mak hanesan nee duni.

Tuir Kandidatura Prezidente Antonio da Conceicao Kalohan katak, Horsehik   nia rasik telefone ba prezidente eleitu hodi hatoo parabens no espresa, neebe nia hanoin ida nee mak vontade populasaun nian neebe mak presiza tebes  atu respeita.

Se hakarak hotu-hotu preokupa kona ba estabilidade, liu-liu ba sira neebe mak agora dadaun iha nee, tenke ser hanoin respeita vontade popular rasik para nunee bele kontribui ba estabilidade politika.

Iha nasaun ida iha eleisaun ba prezidente ida deit, laos atu ema nain 2 mak atu sosi, neebe hau tenke iha fuan boot hodi dehan ba prezidente eleitu rekonese Vitoria ida neebe  mak nia hetan,  i rezultadu neebe mak nia hetan nee laos nia mak hetan maibe  povu mak fo komfiansa ba nia,” katak Kalohan ba jornalista iha intervista hafoin partisipa iha komferensia nasional edukasaun ihja Delta Nova Kuarta (22/03/2017).

Nia hatete, Se nia mak kontesta liu tan katak ho rezultadu nee nia lasimu ida nee buat neebe mak ladun diak,  nee ba konsekuansia politika mak hanesan nee, iha manan ho lakon, laiha buat ida katak iha klaran ida nee lae, tanba nee laos negosiasaun politik atu forma fali governu ida.

Iha fatin hanesan Prezidente da Republika Taur Matan Ruak hatete, ba sivizmu sira mezmu partisipasaun lamaksimu iha eleisaun mos PR hatoo parabens. I Taur mos fo parabens ba kandidatu nain 8 neebe mak konkore iha prezidente da republika ba tinan 2017-2022. Guilhermina Franco / Jacinta Sequeira

Suara Timor Lorosae
Viewing all 16014 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>