Prezidenti Repúblika (PR) Taur Matan Ruak, husu ba embaixadores Timor-oan hotu ne’ebé reprezenta Estadu Timor Leste (TL) iha nasaun seluk atu promove mós diplomasia ekonómika, hodi dada ema mai investe iha TL.
Xefi Estadu ne’e hato’o lia fuan hirak ne’e, bainhira fó pose ba Emabaixador Timor-oan foun na’in 6 hanesan, Embaixadora ba Cambódia, Felicidade S.G, Embaixador ba China, Bendito Freitas, Embaixador ba Vatikanu, Égas da C. F, Embaixadór ba Japaun, Filomeno A.C, Embaixadora ba Singapura, Adalgiza Magno, Embaixador ba Reino Thailandia Joaquim A.
“Ita ko’alia investimentu, ita ko’alia kona-ba diplomasia ekonomika, maibé ema mai ita nia rai sira husu, imi nia lei rai nian iha ona?. Ita ko’alia nafatin ida ne’e ka, ita promove buat seluk, atu ema labele ko’alia katak, ita la prezerve,” dehan Taur Matan Ruak iha nia diskursu ba tomada de pose ne’ebé hala’o iha Palácio Prezidénsia Aitarak Laran Dili, Kinta (19/11).
Nia afirma, defende TL nia interese iha mundu, ida ne’e asuntu ida ne’ebé importante ho asuntu sira seluk tan.
“Ho honra bo’ot, ha’u fó pose ba ita bo’ot sira, hodi reprezenta ita nia nasaun, iha nasaun sira ne’ebé ita bo’ot sira sei hala’o servisu ba,” katak Taur Matan Ruak.
Nia esplika, Estadu nomeia Timor-oan barak ba rai liur hodi reprezenta TL hanesan embaixadór, maski problema iha rai laran se barak, tanba Estadu hakarak Timor-oan sira ne’e, hamorin ho hametin liu tan TL nia naran iha mundu internasionál.
“Esforsu ida ne’e, ita halo jatamente para responde ita nia nasaun nian, atu inteira ita nia-an iha rejiaun no mundu”, hateten Xefi Estadu ne’e.
Xefi Estadu ne’e afirma, maski TL hanesan nasaun ida ne’ebé foin hamriik mesak tinan 13, entaun nasaun barak mak seidauk hatene no seidauk koñese, TL ne’e iha ne’ebé.
Nia dehan, embaixadór sira nia misaun ne’e, atu divúlga TL ba mundu, hodi defende Estadu TL nia interese iha nasaun sira ne’e.
“Asegura mós ita nia prestiju no kredebilidade, sé ita haree iha ita nia rai, buat ne’ebé mak lor-loron sai iha jornal, kuaze fó sentimentu negativu ida ba sosiedade hanesan, korupsaun, mal jestaun, i ema hanoin katak Timor Leste koñesidu ho ida ne’e, maibé na verdade la’e,” tenik Taur Matan Ruak.
Iha buat balun ne’ebé mak Estadu halo di’ak, furak no kapás, maibé ema la ko’alia, entaun tenki buka oinsa mak bele halakon hanoin sira ne’ebé ladi’ak ne’e, hodi prestijia nasaun ne’e iha mundu, atu ema labele hanoin katak, TL ne’e nasaun bananas.
“Ita mak promove, i ita mak fa’an no ema so sosa. Sé ita fa’an teb-tebes. Ne’e signifika, refleksu situasaun real nasaun ba liur, tanba ho baze ida ne’e mak ema avalia ita nia nasaun,” katak Xefi Estadu ne’e.
Taur Matan Ruak dehan, nasaun TL ne’e diferente tebes ho nasaun sira ne’ebé ukun-an tinan barak ona, tanba maski foin ukun-an tinan 13, maibé lori ona Ministru no Sekretáriu Estadu barak ona ba Tribunál, ida ne’e tanba lei iha ema hotu nia leten.
Tanba ne’e, Taur Matan Ruak husu ba Embaixadores sira ne’e atu hametin liu tan relasaun TL nian ho nasaun sira ne’ebé mak sira atu ba hala’o servisu ba, hodi dada sira nia interese atu mai investe iha TL.
Xefi Estadu ne’e dehan, iha nasaun barak mak dadauk ne’e iha interese no nasaun barak mós hakarak asosia TL, liu-liu tanba TL sai hanesan kazu ida ne’ebé susesu iha nível internasionál.
“Entaun oinsa mak ita enkuadra sira iha dezenvolvimentu ita nia nasaun nian, oinsa mak ita bele aproveita apoiu sira ne’e, ba dezenvolvimentu ita nia nasaun nian,” tenik Taur Matan Ruak.
Nia dehan, TL la’os de’it simu apoiu ba dezenvolvimentu, maibé TL hakarak mós hetan investimentu. Apoiu dezenvolvimentu ne’e, la’o ba nasaun hotu ne’ebé tane liman, tanba osan laiha, dala barak simu maibé jere lahatene. Maibé Taur Matan Ruak dehan, TL la’os nasaun ida ne’ebé hanesan ne’e.cos
Jornal Nacional