Quantcast
Channel: - TIMOR AGORA
Viewing all articles
Browse latest Browse all 15761

Prezidente timoroan veta alterasaun ba lei órgaun eleitorál

$
0
0

Prezidente timoroan veta aspetu ida importante  liu iha alterasaun ba lei órgaun administrasaun eleitorál nian, liliu interrusaun mandatu hosi atuál membru Komisaun Nasionál Eleisaun (CNE), ne’ebé lakleur tan sei iha aktu eleitorál.

Alterasaun ba diploma ne’e, aprova ona iha fulan novembru hosi parlamentu, sai tiha ona hanesan  alvu ida iha pedidu Taur Matan Ruak ba Tribunál Rekursu, atu  halo fiskalizasaun ida  preventiva ba konstitusionalidade iha elementu reforma rua.

Tribunál Rekursu - instánsia ne’ebé aas liu maka eziste iha Timor-Leste – fó  razaun ba argumentu ida hosi Taur Matan Ruak nian, relasionadu ho "proposta alterasaun ba kompeténsia CNE ", maibé laós assuntu seluk, kona-ba implementasaun iha  alterasaun ne’e.

Tamba  sekuénsia hosi desizaun ne’e, deputadu sira  altera diploma ne’ebé foka ba iha kompeténsia, maibé mantein nafatin  ninia implementasaun, hodi  hamosu, iha semana kotuk, veto polítiku ida hosi xefe Estadu.

Taur Matan Ruak kestiona, ninia pozisaun ba Tribunál Rekursu, " kompozisaun  foun no eleisaun ba Prezidente CNE nian, ne’ebé  Parlamento Nacional hakarak aplika lalais, hakarak hakotu ona  mandatu membru atuál CNE nian ne’ebé sei iha prosesu".

Prezidente manifesta ninia preokupasaun ba mandatu elementu CNE  nian ne’ebé hetan alterasaun  iha fulan balun deit  molok eleisaun lokál no bainhira maka hanoin  eleisaun prezidensiál no  lejislativa 2017 nian.

Veto ida ne’e  lato’o ho  klaru ba parlamentu tamba ,iha sala, , no maski veta diploma ne’e, xefe Estadu assina espasu previstu ba iha promulgasaun.

Tamba ne’e maka iha  semana ne’e haruka ona ba prezidente Parlamento Nacional, Adérito Hugo da Costa, karta klarifikasaun ida ne’ebé repete katak desizaun ne’e maka " veto".

Karta ne’e lee iha plenáriu segunda-feira ne’e no veto sei halo debate iha konferénsia líder bankada nian tuir mai.

Alterasaun ne’e, hamosu polémiku no debate maka’as iha plenáriu, ne’ebé  iha prátika, implika, interrusaun ba mandatu membru  CNE  iha klaran, maka hahú iha 2014 no sei bele termina iha  2019, ho kompozisaun nain  15 muda ba elementu hitu.

Alterasaun  ne’e ninia inportánsia, atu korrije no altera kestaun relasionadu ho remunerasaun no sobredimensionamentu CNE nian, entre mudansa kiik seluk ba  diploma inisiál iha 2006.

Iha  proposta inisiál, Governu hakarak atu alterasaun ne’e labele afeta CNE atuál ne’ebé define katak "sei iha kontinuidade  mandatu membru Komisaun Nasionál Eleisaun ne’ebé maka sei hala’o hela  funsaun iha data publikasaun ba lei ida atuál sei  laprejudika sira iha implementasaun lei ne’e".

Maski nune’e , diploma ne’e, hetan  alterasaun iha  debate espesialidade, iha sede komisaun parlamentar, ne’ebé  hasai tiha prekausaun Governu nian  relasiona ba CNE ida atuál, hodi implementa.

"Opta ba implementasaun imediatu hodi hamenus ninia membru sira, duke adia to’o mandatu atuál  membru nian hotu,  ne’ebé to’o 2019. Tamba ne’e, seidauk tarde atu halo reforma institusionál ho hakarak nakloke, no bele hahú ona ho alterasaun ne’e, lalika lakon  tempu ho objetivu ida atu hamenus despeza, ne’ebé hanesan benefísiu seluk hosi  reforma ne’e", haktuir testu hosi diploma ne’e.

SAPO TL ho Lusa

Viewing all articles
Browse latest Browse all 15761