Sekretario Jeral (SJ) Ministerio Agrikultura e Peskas (MAP), Cesar Jose da Cruz, hateten produsaun iha rai laran sei menus tebes, tanba agrikultor sira seidauk dedika nia aan tomak ba servisus nudar agrikultor.
Koalia kona ba produsaun, nia dehan, iha buat barak mak presiza haree, mak hanesan irigasaun, ekipamentus, fini, adubu no vontade agrikultor sira nian rasik atu halo servisus.
Tanba, nia dehan, dala barak governu fasilita buat hotu maibe agrikultores laiha kapasidade (forsa) atu halo servisu.
“Ita nia agrikultor sira kuda tiha husik hela ba halo fali buat seluk, ne’e dezafiu bo’ot ida ba ministerio atu bele haree ba oin,” SJ da Cruz hateten, iha Hotel Novo Turismo, Dili.
Nia hateten, governu tau osan sosa traktor, fini no distribui ba agrikultor sira inklui destaka mos pesoal estensionista sira iha sukus, maibe produsaun nafatin menus, tanba ema seidauk iha vontade diak servisu ba setor ida ne’e.
Nia informa, MAP hamutuk ho parseirus dezenvolvimentu nafatin hadia no esforsu hakat liu dezafiu sira ne’e hodi hasa’e produsaun iha rai laran, nune’e bele garantia sustentabilidade aihan ba populasaun sira.
Nia hateten, traktor kuaze 2000 resin mak MAP distribui ona ba iha agrikultor sira, e agora daduan balun ho kondisaun aat total no labele halo manutensaun.
Iha tinan 2006-2009, nia afirma, governu tau osan $16 miloens sosa traktor hodi distribui ba iha agrikultor sira, ho objetivu hasa’e produsaun alimentar iha rai laran, maibe objetivu sira ne’e la atinji e traktors maioria kondisaun aat.
Tuir dadus ne’ebe iha, hatudu katak hahu 2008-2014 governu tau osan ho montante $59 miloens hodi halo rehabilitasaun ba irigasaun iha teritorio tomak.
Entretantu estensionista husi munisipio Viqueque, Feliciano Soares, hateten iha programa governu nian balun ne’ebe eduka agrikultor sira sai baruk ten, tanba kada fulan governu fo subsidio, entaun sira lakohi ona halo to’os no natar.
“Ita nia nasaun kria ona subsidio balun ne’ebe habaruk ona agrikultor sira iha baze, tanba sira laran metin ona ba subsidio ne’ebe governu fo kada fulan,” nia hateten.
Alende ne’e, nia dehan, problema asesu merkadu mos hamate agrikultores nia vontade atu halo to’os no natar, e agora governu fo tan subsidio ba ferik katuas sira, entaun habaruk liu tan sira.
The Dili Weekly