DILI - Hafoin polémiku entre emprezariu nasional iha Kámara Komersiu no Industria Timor-Leste (CCITL) ho Banku Mandiri kona-ba politika kreditu ba setor privadu ne’ebé mosu iha media imprensa, konsege hakotu hafoin parte rua hasoru malu iha semana kotuk.
Iha tersa (09/02), CCI-TL delega ema nain tolu hodi reprezenta setór privadu sira iha Timor-Leste hasoru malu ho General Manager Bank Mandiri Lourentius Aris Budiyanto no Asisten Vice President Tomy Tommy E.S Utomo.
Reprezentante CCITL na’in tolu ne’e kompostu Prezidente Asembleia CCI-TL Julio Fernandes, Vise Presidente nain 2 hanesan Rui Castro no Eduardo Belo Soares. Iha hasoru malu ne’e parte rua fó klarifikasaun ba malu kona-ba problema refere.
Antes ne’e, hanesan notisia ne’ebé jornal ne’e fo sai semana sira kotuk CCITL reklama katak Banku Mandiri lakohi fo kontribuisaun ba dezenvolvimentu Timor-Leste tanba lakohi fo kreditu ba setor privadu sira hodi halo negosiu no investimentu. Entretantu husi parte Banku Mandiri reklama katak durante ne’e fo kreditu ona ba emprezariu balu kuaze kompañia 30 ho valor tokon $2.7 maibe empreza devedor sira la devolve (fo fila) osan banku nian tuir montante no tempu ne’ebé determina ona to’o agora.
Durante enkontru besik oras ida nia laran iha edifisiu Banku Mandiri, nakonu impresionante ho oin-midar ba malu. Parte rua hatudu “kemesraan” alias íntimu halo polemiku ne’ebé akontese ona sai nabeen fali. Xefe delegasaun Rui Castro ne’ebé nudar Vise Presidente CCITL hatete, iha sorumutu konsege hamiis tiha diskusaun ne’ebé manas uitoan iha media nasional. Tuir Castro, hasoru malu ne’e konsege lori rezultadu diak entre parte rua hodi harii kanal komunikasaun no loke odamatan ba malu ba oin.
Reprezentante CCITL no Banku Mandiri konsege fahe informasaun ba malu kona-ba lalaok politika negosiu ne’ebé durante ne’e parte rua halo. Parte rua identifika problema balu hanesan laiha komunikasaun no kordenasaun ba malu ne’ebé ikus mai laiha kooperasaun servisu hamutuk durante ne’e. Pontu importante ne’ebé sira konkorda malu mak Banku Mandiri disponivel atu fo kreditu ba industria ki’ik sira liu-liu sira ne’ebé besik kapital Dili. Banku Mandiri deklara prontu ona loke odamatan hodi fó kreditu ho fundu ne’ebe ki’ik no CCI-TL pontu simu Banku Mandiri sai membru iha CCI-TL.
“Ita boot sira ohin akompaña ita nia enkotru husi CCI-TL delega ema nain tolu ho ha’u no vise prezidente nain 2 hodi kolia ho diresaun foun Banku Mandiri nian halo negosiasaun oinsa kona-ba klarifikasaun ba isu ne’ebé mak lao tiha ona iha publiku nia leet. Maibe ohin sira loke odamatan atu fó kreditu ba industria kiikoan no sira husu Kadin (CCI) mak determina fatin atu halo projetu pilotu kreditu nian,” dehan Vise Presidente CCI-TL Rui Castro ba jornalista sira hafoin enkontru.
Nia dehan iha enkontru refere hatudu pasu positivu tebes entre parte rua hanesan Banku Mandiri no CCI-TL hodi servisu hamutuk atu implementa projetu pilotu balu iha tempu badak. “Sira hakarak servisu hamutuk ho CCI-TL hodi haree ba pilotu projetu ne’ebé Banku Mandiri haree uluk ba munisipiu sira ne’ebé besik tanba sira nia funsionariu limitadu tanba ne’e sira husu atu hahu sedu iha munisipiu sira ne’ebé mak besik iha Munisipiu Dili,” dehan nia.
Nia mos afirma katak iha enkontru ne’e Banku Mandiri mos prontu atu sai membru CCI-TL iha tempu badak. Rui Castro mos informa katak banku nia papel importante tebes tanba iha mundu haree ba iha relasaun negosiu, banku no setór privadu tenke hamutuk no labele fahe malu. “Iha mundu laiha relasaun diak ho banku susar atu bele avansa, entaun emprézariu tenke parseiru diak ho banku no banku tenke parseiru diak ho emprézariu tanba parte rua ne’e kompleta malu mak bele moris,” dehan Rui.
Iha biban ne’e mos diretór ka General Manager Banku Mandiri Dili, Laurentius Aris Budiyanto hatete objetivu sorumutu entre Banku Mandiri ho CCITL dahuluk hodi kolia kona-ba servisu hamutuk. “Ohin enkontru ita kolia mak primeiru ita hakarak sai membru CCI-TL no segundu mak atu servisu hamutuk ho banku hodi haree kona-ba dezenvolvimentu Timor-Leste, kona-ba sira nia preokupasaun ne’ebé durante ne’e katak Banku Mandiri la fó kredutu maibe lae, ita fó kreditu maibe sei rigorozu tebes.
Ohin ita kolia ona ho CCI-TL, ita sei fo kreditu ne’ebe ho montante ki’ik ba setór privadu ki’ik sira,” dehan Aris ba jornalista sira. Nia dehan kona-ba programa atu fó kreditu no mos servisu hamutuk ho CCI-TL planu sei dezeñuu husi CCI-TL rasik. “Tan ne’e programa atu klaru liu sei dezeñuu husi CCI-TL no ita tuir deit kona-ba programa ne’ebé sei prepara husi CCI rasik, kreditu ne’ebé mak ita sei fó sei hili husi CCI rasik maibe ho montante ki’ik tanba ita sei dezenvolve sira no apoiu sira hahu husi ki’ik hafoin ba iha kreditu boot,” dehan nia.
Bainhira BT husu kona ba jurus kreditu, General Manager BM hatete katak jurus kreditu sei halo diskusaun ho CCI-TL hodi bele aplika tuir setór privadu nia hakarak. “Kona-ba nia jurus kreditu ita seidauk deside tanba ohin hanesan etapa ba diskusaun maibe bainhira loos ona ita sei deside hamutuk ho CCI-TL hodi bele aplika jurus ne’ebé iha ba sira, tanba Banku Mandiri hakarak apoiu programa ne’ebé mak ho intensaun atu apoiu reskursu ekonomia Timor-Leste nian,” hatete nia.
Nia informa katak Banku Mandiri prontu nafatin atu servisu hamutuk ho setór privadu rai laran hodi dezenvolve Timor-Leste ba oin liu husi apoiu. Tan ne’e nia husu ba setor privadu atu bele servisu maka’as atu nune’e iha tempu badak bele realiza ona akordu servisu hamutuk entre parte CCI-TL no Banku Mandiri.(BT)
Business Timor