Eis-primeiru-ministru, Mari Alkatiri konfirma ohin iha tribunál katak Timor-Leste iha inísiu 2012 moris iha situasaun ida komplikadu hasoru moras dengue ne’ebé halo ospitál prinsipál iha nasaun laiha kondisaun atu responde ho di’ak.
Alkatiri ohin presta dia deklarasaun hanesan sasin defeza nian iha julgamentu ba eis-ministra nain rua ne’ebé akuzadu ba partisipasaun ekonómiku iha negósiu no administrasaun danoza.
Eis-ministra Finansa Emília Pires ho eis-vise-ministra Saúde Madalena Hanjam, hetan akuzasaun ba iregularidade bainhira sosa kama ospitalár atus resin iha kontratu adisaun sira ba Emília Pires nia laen nia empreza ho supostu kombinasaun ida entre sira na'in tolu hodi konkretiza negósiu iha folin dolár rihun 800.
Mari Alkatiri hatete ba tribunál Díli katak iha inísiu 2012, tempu ne’ebé sekretáriu-jerál Fretilin (iha opozisaun), nia vizita Hospital Nacional Guido Valadares (HNGV) tamba iha problema dengue ne’ebé unidade ospitál sira " laiha kondisaun ona halo atendimentu (...), especial liu[ maka laiha duni kondisaun mínima atu atende moras hotu".
Antigu primeiru-ministru ne’e esplika katak iha tempu ne’ebá obriga duni Governu atu foti medida ida ho lalais ba moras sira no arranja soluasaun "hodi moras ne’e labele transforma ba epidemia", nia hatutan tan katak situasaun kama nian no pasiente sira ne’e "iha kondisaun ida ladi’ak duni".
Akuzasaun sira deklara motivu hosi sosa kama sira, liuliu iha argumentu defeza nian katak karik di’ak halo atuasaun ho emerjénsia, rekore ba fundu kontinjénsia, atu responde ba moras dengue no kondisaun iha ospitál, ne’ebé ho pasiente ne’ebé nakonu liu to’o balun iha rai deit.
Alkatiri, atuál responsável ba região administrativa especial Oecusse, kestiona moos kona-ba prosedimentu iha rekursu ba fundu ne’e no rekorda katak Timor-Leste sei sente fraku liu iha nível administrasaun públika nian.
Sai hosi tribunál, informa ba Lusa katak problema iha pate"interpretasaun ne’ebé lalos" akontese iha estadu timoroan hotu, "dala barak", iha aspetu prosesu nian, " liliu bainhira ema tama ba kestaun tékniku liu no espesialidade halo interpreta hanesan buat ne’ebé lavale liu".
Alkatiri afirma katak karik tempu ne’ebá nia maka primeiru-ministru, nia sei atua ho forma hanesan, ho medida ida "urjente" hodi tenta trava moras dengue no kria kondisaun ba pasiente sira.
"Sistema maka karun liu. Kualkér Governu ne’ebé ukun tenki iha fundu kontinjénsia. Tenki hatene orsamnetu ba ida ne’e iha ka lae, karik laiha [orsamentu ne’ebé tau] no urjente duni tenki rekorre ba fundu kontinjénsia", nia afirma.
"Tenki hatene osan iha fundu. Karik laiha, fila ba parlamentu. Maibé karik iha bainhira iha situasaun emerjénsia ruma , entaun haú lahatene tamba saida maka lauza, liuliu iha relasaun ho saúde no vida ema nian", nia hatutan.
Ohin rona mos hosi parte médiku Sérgio Lobo, ne’ebé uluk asumi ona kargu hanesan ministru Saúde, hafoin kama hirak ne’e sosa hotu ona, maski nune’e prosesu entrega no fahe kama hirak ne’e, hala’o daudaun.
Nia haktuir ba tribunál katak kama hirak ne’e sei uza, ho kualidade ne’ebé di’ak tebes, bele fó di’ak ba pasiente sira nomós bele halo manutensaun normál.
Rejeita mos argumentu katak kama hirak ne’e di’ak liu ba Timor-Leste no konfirma katak iha 2011 to’o 2012, kama barak maka at, tanba ne’e maka pasiente sira tenke toba de’it iha rai no iha koredór ospitál nian.
Hanesan baibain akontese iha julgamentu, iha sesaun ba loron ohin hetan akompañamentu hosi advogadu portugés Alberto Costa, ne’ebé uluk desde 2005-2009 hanesan ministru Justisa.
Alberto Costa iha Dili hanesan observadór internasionál ne’ebé Governu husu hodi akompaña prosesu refere, no sai informasaun ne’ebé boot iha istória justisa timoroan nian.
Ohin loro-kraik sei rona moos Xanana Gusmão ninia ko’alia, tanba iha tempu sosa kama, nia sei hanesan xefe Governu.
SAPO TL ho Lusa
Eis-ministra Finansa Emília Pires ho eis-vise-ministra Saúde Madalena Hanjam, hetan akuzasaun ba iregularidade bainhira sosa kama ospitalár atus resin iha kontratu adisaun sira ba Emília Pires nia laen nia empreza ho supostu kombinasaun ida entre sira na'in tolu hodi konkretiza negósiu iha folin dolár rihun 800.
Mari Alkatiri hatete ba tribunál Díli katak iha inísiu 2012, tempu ne’ebé sekretáriu-jerál Fretilin (iha opozisaun), nia vizita Hospital Nacional Guido Valadares (HNGV) tamba iha problema dengue ne’ebé unidade ospitál sira " laiha kondisaun ona halo atendimentu (...), especial liu[ maka laiha duni kondisaun mínima atu atende moras hotu".
Antigu primeiru-ministru ne’e esplika katak iha tempu ne’ebá obriga duni Governu atu foti medida ida ho lalais ba moras sira no arranja soluasaun "hodi moras ne’e labele transforma ba epidemia", nia hatutan tan katak situasaun kama nian no pasiente sira ne’e "iha kondisaun ida ladi’ak duni".
Akuzasaun sira deklara motivu hosi sosa kama sira, liuliu iha argumentu defeza nian katak karik di’ak halo atuasaun ho emerjénsia, rekore ba fundu kontinjénsia, atu responde ba moras dengue no kondisaun iha ospitál, ne’ebé ho pasiente ne’ebé nakonu liu to’o balun iha rai deit.
Alkatiri, atuál responsável ba região administrativa especial Oecusse, kestiona moos kona-ba prosedimentu iha rekursu ba fundu ne’e no rekorda katak Timor-Leste sei sente fraku liu iha nível administrasaun públika nian.
Sai hosi tribunál, informa ba Lusa katak problema iha pate"interpretasaun ne’ebé lalos" akontese iha estadu timoroan hotu, "dala barak", iha aspetu prosesu nian, " liliu bainhira ema tama ba kestaun tékniku liu no espesialidade halo interpreta hanesan buat ne’ebé lavale liu".
Alkatiri afirma katak karik tempu ne’ebá nia maka primeiru-ministru, nia sei atua ho forma hanesan, ho medida ida "urjente" hodi tenta trava moras dengue no kria kondisaun ba pasiente sira.
"Sistema maka karun liu. Kualkér Governu ne’ebé ukun tenki iha fundu kontinjénsia. Tenki hatene orsamnetu ba ida ne’e iha ka lae, karik laiha [orsamentu ne’ebé tau] no urjente duni tenki rekorre ba fundu kontinjénsia", nia afirma.
"Tenki hatene osan iha fundu. Karik laiha, fila ba parlamentu. Maibé karik iha bainhira iha situasaun emerjénsia ruma , entaun haú lahatene tamba saida maka lauza, liuliu iha relasaun ho saúde no vida ema nian", nia hatutan.
Ohin rona mos hosi parte médiku Sérgio Lobo, ne’ebé uluk asumi ona kargu hanesan ministru Saúde, hafoin kama hirak ne’e sosa hotu ona, maski nune’e prosesu entrega no fahe kama hirak ne’e, hala’o daudaun.
Nia haktuir ba tribunál katak kama hirak ne’e sei uza, ho kualidade ne’ebé di’ak tebes, bele fó di’ak ba pasiente sira nomós bele halo manutensaun normál.
Rejeita mos argumentu katak kama hirak ne’e di’ak liu ba Timor-Leste no konfirma katak iha 2011 to’o 2012, kama barak maka at, tanba ne’e maka pasiente sira tenke toba de’it iha rai no iha koredór ospitál nian.
Hanesan baibain akontese iha julgamentu, iha sesaun ba loron ohin hetan akompañamentu hosi advogadu portugés Alberto Costa, ne’ebé uluk desde 2005-2009 hanesan ministru Justisa.
Alberto Costa iha Dili hanesan observadór internasionál ne’ebé Governu husu hodi akompaña prosesu refere, no sai informasaun ne’ebé boot iha istória justisa timoroan nian.
Ohin loro-kraik sei rona moos Xanana Gusmão ninia ko’alia, tanba iha tempu sosa kama, nia sei hanesan xefe Governu.
SAPO TL ho Lusa