Empreza hosi Korea, Hyundai Engineering & Construction, ne’ebé asina kontratu bot ho Governu Timór, labele aprezenta konkursu públiku iha ninia rain rasik durante tinan rua tanba mosu iregularidade.
Problema maka empreza refere halo beibeik iregularidade, no iha fulan agostu liu ba, ho fali Governu Timór, tanba asina ona kontratu ho valór dolár milloens 720 ho dezeña no atu harii Baze Apoiu Suai nian, projetu ne’ebé koñesidu hanesan Tasi Mane.
Kontratu ne’ebé halo agora ho problema, tanba antes ne’e Kámara Kontas timor-oan nian rekuza tiha, no tuir desizaun ne’ebé parte rua fó sai iha semana kotuk, katak “latuir norma fundamentál ne’ebé aplika iha Timor-Leste”, tuir saida maka Lusa fó sai iha sesta-feira.
To’o semana oin empreza refere sei bele aprezenta razaun ruma ne’ebé kontra, tanba konteúdu ne’ebé lolos ladauk fó sai, tanba ne’e maka, iregularidade ne’ebé empreza refere komete, los ka lalos.
Tuir fonte ne’ebé hatene kona-ba prosesu ne’e dehan ba Lusa katak molok xumbu hosi Kámara Kontas no molok asina kontratu, iha finál fulan agostu, fó hatene “beibeik” ona ba Governu Timór kona-ba eskándalu ne’ebé envolve Hyundai Engineering & Construction.
Iha tinan hirak ikus ne’e, empreza refere sai hanesan eskándalu bot ba iha obra públika hothotu iha Koreia Sul, hodi akuza empreza sanulu resin ho kazu koluzaun (konkluiu) no halo iregularidade oioin hodi hetan kontratu públiku.
Empreza ne’e lakon ona kontratu ho valór dolár rihun milloens 2,8, tanba ne’e maka organizasaun barak maka sei hatama empreza ne’e ba iha lista metan no fó ona multa liu dolár milloens 20.
Tanba multa ne’ebé aplika ba Komisaun Konkorénsia koreana no ba rekursu hirak ne’ebé tribunál barak husu, maka empreza refere labele kandidata-aan ba iha projetu públiku iha Korea Sul to’o meadu tinan 2016 nian.
Hosi iregularidade ne’ebé iha, deteta mos koluzaun no prátika ladi’ak ba iha kontratu públiku oioin, inklui akordu ba inflasiona folin, tanba ne’e maka blokeia ona kontratu ba iha nasaun oioin, inklui iha Indonézia.
Purzemplu, empreza ne’e labele kandidata-aan ba projetu ida iha Indonézia ne’ebé hetan apoiu hosi banku koreanu Exim Bank no hosi Ajénsia Koreana Koperasaun Internasionál (KOICA), nomós ba projetu iha área mina no gás naturál iha India, hafoin aprezenta sertifikdu inespesaun falsu.
Internacional Finance Corporation (IFC), entidade hosi Banku Mundiál, haktuir katak sei halo investigasaun ba kompañia refere atu hodi determina, karik tama ka la’e ba iha lista empreza ne’ebé labele aprezenta sira-ninia konkursu ka sira na’in maka selu.
To’o oras ne’e, Hyundai Engineering & Construction ladauk halo parte iha lista refere, hanesan Lusa fó sai iha pájina online IFC nian.
SAPO TL ho Lusa
Kontratu ne’ebé halo agora ho problema, tanba antes ne’e Kámara Kontas timor-oan nian rekuza tiha, no tuir desizaun ne’ebé parte rua fó sai iha semana kotuk, katak “latuir norma fundamentál ne’ebé aplika iha Timor-Leste”, tuir saida maka Lusa fó sai iha sesta-feira.
To’o semana oin empreza refere sei bele aprezenta razaun ruma ne’ebé kontra, tanba konteúdu ne’ebé lolos ladauk fó sai, tanba ne’e maka, iregularidade ne’ebé empreza refere komete, los ka lalos.
Tuir fonte ne’ebé hatene kona-ba prosesu ne’e dehan ba Lusa katak molok xumbu hosi Kámara Kontas no molok asina kontratu, iha finál fulan agostu, fó hatene “beibeik” ona ba Governu Timór kona-ba eskándalu ne’ebé envolve Hyundai Engineering & Construction.
Iha tinan hirak ikus ne’e, empreza refere sai hanesan eskándalu bot ba iha obra públika hothotu iha Koreia Sul, hodi akuza empreza sanulu resin ho kazu koluzaun (konkluiu) no halo iregularidade oioin hodi hetan kontratu públiku.
Empreza ne’e lakon ona kontratu ho valór dolár rihun milloens 2,8, tanba ne’e maka organizasaun barak maka sei hatama empreza ne’e ba iha lista metan no fó ona multa liu dolár milloens 20.
Tanba multa ne’ebé aplika ba Komisaun Konkorénsia koreana no ba rekursu hirak ne’ebé tribunál barak husu, maka empreza refere labele kandidata-aan ba iha projetu públiku iha Korea Sul to’o meadu tinan 2016 nian.
Hosi iregularidade ne’ebé iha, deteta mos koluzaun no prátika ladi’ak ba iha kontratu públiku oioin, inklui akordu ba inflasiona folin, tanba ne’e maka blokeia ona kontratu ba iha nasaun oioin, inklui iha Indonézia.
Purzemplu, empreza ne’e labele kandidata-aan ba projetu ida iha Indonézia ne’ebé hetan apoiu hosi banku koreanu Exim Bank no hosi Ajénsia Koreana Koperasaun Internasionál (KOICA), nomós ba projetu iha área mina no gás naturál iha India, hafoin aprezenta sertifikdu inespesaun falsu.
Internacional Finance Corporation (IFC), entidade hosi Banku Mundiál, haktuir katak sei halo investigasaun ba kompañia refere atu hodi determina, karik tama ka la’e ba iha lista empreza ne’ebé labele aprezenta sira-ninia konkursu ka sira na’in maka selu.
To’o oras ne’e, Hyundai Engineering & Construction ladauk halo parte iha lista refere, hanesan Lusa fó sai iha pájina online IFC nian.
SAPO TL ho Lusa