Eis titular, Manuel Tilman konsidera, Prezidenti Autoridade Zona Espesial Ekonomia Sosial Merkadu (ZEESM) Oe-cusse, Mari Alkatiri, halo promesa falsu ba povu Oe-cusse. Tanba tuir Manuel Tilman, seidauk iha lei ida hodi hateten katak, kompensasaun ba povu Oe-cusse ne’e, uma sira fó fali uma, rai sira fó fali rai.
“Dr. Marí Alkatiri rasik dehan katak, indemizasaun iha Oe-cusse ne’e dehan katak, sé mak lakon rai, simu rai no sé mak lakon uma simu uma, ida ne’e lei ida seidauk iha atu fó fali indemizasaun hanesan ne’e,”dehan Manuel Tilman ba Jornalista sira iha nia kna’ar fatin Hotel Garden Beach Dili, Kuarta (14/10).
Maski ka esplika detaelles iha ne’ebé no hori bainhira mak Marí Alkatiri fó sai deklarasaun ne’e, maibé jurista Timoroan ne’e hateten katak, kompensasaun iha Oe-cusse lei seidauk iha. Entaun tenik Manuel Tilman katak, Marí Alkatiri bele hetan kontestasaun husi povu, no povu iha razaun atu kontesta, tanba lei no regulamentu ruma seidauk iha atu regula ida ne’e.
Nia esklarese katak, lei nasionál atu obriga autoridade ZEESM nian ba ida ne’e mós seidauk iha, tanba lei rai nian ne’e mós sei iha hela Parlamentu Nasionál (PN).
Manuel Tilman fó ezemplu, sé ema nia rai iha Pante Makassar, ba fó fali rai oituan iha Oesilo, ema bulak mak bele hakarak atu ba fali Oesilo.
“Buat ida hanaran kompensasaun ka indemizasaun ne’e ba buat ida naran espropriasaun, katak rai ne’e partikulár nian, Estadu presiza rai ne’e atu halo hospital, eskola ka aeroportu, entaun Estadu bele uza ninia kna’ar hodi hasai rai ne’e, maibé tenki fó osan, maibé lei ida atu kalkula osan ne’e seidauk iha”, eis deputadu husi partidu KOTA ne’e haklaken.
Manuel Tilman dehan tan, maske lei atu kalkula indeminizasaun ne’e seidauk iha, maibé direitu ida atu hetan indemizasaun ne’e iha, tanba konstituisaun mak hateten hanesan ne’eduni.
“Hahalok autoridades ZEESM sira ne’e, bele kontra lei, ou bele la kontra buat ida, tanba autoridade ne’e, autoridade duni”, Manuel Tilman afirma.
Nia esplika liu tan katak, autoridade ne’e iha knaar no podér ne’ebé hetan liu husi lei, no Mari Alkatiri emposadu husi Prezidenti Repúblika, entaun ninia knar ne’e bo’ot hanesan Ministru ida, hanesan mós Prokurador Jerál da Repúblika, Komisáriu Komisaun Anti Korupsaun, no mós Prezidenti Tribunal Rekursu ne’ebé hetan hotu pose husi Prezidenti da Repúblika.
“Dr. Mari Alkatiri mós ema lei no ema ne’e mós, ema dirijente nasionál, ha’u lafiar katak, Dr. Mari bele la kumpri fali lei,” Manuel Tilman fundamenta.
Maibé Manuel Tilman rekoñese katak, ZEESM Oe-cusse ne’e, Estadu gasta ona US$ 200 millaun husi osan Estadu nian.
“Osan ne’e signifika, ita hotu nia osan, ne’ebé ke tanba desizaun polítika ida, atu dezenvolve Oe-cusse, atu Oe-cusse sai hanesan pilotu no modellu ida, hodi dezenovolve rai Timor Leste (TL),”esplika Tilman.
Tanba ne’e mak katak Manuel Tilman, Prezidenti da Repúblika rasik, ba tau fatuk primeiru ba projetu ne’e, no fó pose ba Mari Alkatiri hodi hala’o projetu Estadu ne’e.
Manul Tilman haktuir, PN mós iha konflitu intrese ruma, Mari Alkatiri Prezidenti ba autoridade, maibé deputadu sira ba aprova tan fali orsamentu ba nia, tanba nia mak Prezidenti hela ba partidu FRETILIN.
Manuel Tilman dehan, nia lafiar atu Mari Alkatiri lahatene lei, tanba Alkatiri hanesan ema ne’ebé koñesidu iha TL.cos
Jornal Nacional